• Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5
        oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic; Edycja 2024

        Wymagania na poszczególne oceny

        na ocenę dopuszczającą

        na ocenę dostateczną

        na ocenę dobrą

        na ocenę bardzo dobrą

        na ocenę celującą

        1. Mapa Polski

        Uczeń:

        • wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legenda mapy
        • wymienia elementy mapy
        • wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względna
        • odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapie poziomicowej
        • podaje nazwy barw stosowanych na mapach hipsometrycznych
        • wymienia różne rodzaje map
        • odczytuje informacje z planu miasta

        Uczeń:

          • odczytuje za pomocą legendy znaki kartograficzne na mapie
          • stosuje legendę mapy do odczytania informacji
          • odczytuje skalę mapy
          • rozróżnia rodzaje skali
          • oblicza wysokość względną na podstawie wysokości bezwzględnej odczytanej z mapy
          • odczytuje informacje z mapy poziomicowej i mapy hipsometrycznej
          • wyszukuje w atlasie przykłady map: ogólnogeograficznej, krajobrazowej, turystycznej i planu miasta

        Uczeń:

          • rozróżnia na mapie znaki punktowe, liniowe i powierzchniowe
          • rysuje podziałkę liniową
        • wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalę
        • oblicza odległość na mapie wzdłuż linii prostej za pomocą skali liczbowej
        • wyjaśnia, jak powstaje mapa poziomicowa
        • wyjaśnia różnicę między obszarem nizinnym, wyżynnym a obszarem górskim
        • wyjaśnia różnicę między mapą ogólnogeograficzną a mapą krajobrazową
        • przedstawia sposoby orientowania mapy w terenie

        Uczeń:

        • dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych
        • przekształca skalę liczbową na mianowaną i podziałkę liniową
        • oblicza odległość w terenie za pomocą skali liczbowej
          • oblicza odległość w terenie za pomocą podziałki liniowej
        • oblicza długość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowej
        • rozpoznaje przedstawione na mapach poziomicowych formy terenu
        • rozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznej
        • omawia zastosowanie map cyfrowych
        • podaje różnice między mapą turystyczną a planem miasta

        Uczeń:

          • posługuje się planem miasta w terenie
          • podaje przykłady wykorzystania map o różnej treści
          • analizuje treść map przedstawiających ukształtowanie powierzchni Polski
          • czyta treść mapy lub planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego
          • projektuje i opisuje trasę wycieczki na podstawie mapy turystycznej lub planu miasta

        2. Krajobrazy Polski

        Uczeń:

          • wyjaśnia znaczenie terminu krajobraz
          • wymienia składniki krajobrazu
          • wymienia elementy krajobrazu najbliższej okolicy
          • wymienia pasy rzeźby terenu Polski
          • wskazuje na mapie Wybrzeże Słowińskie
          • wymienia elementy krajobrazu nadmorskiego
          • wymienia główne miasta leżące na Wybrzeżu Słowińskim
          • wymienia po jednym przykładzie rośliny i zwierzęcia charakterystycznych dla Wybrzeża Słowińskiego
          • wskazuje na mapie Pojezierze Mazurskie
          • odczytuje z mapy nazwy największych jezior na Pojezierzu Mazurskim
          • wskazuje na mapie pas Nizin

        Środkowopolskich oraz Nizinę Mazowiecką

          • wskazuje na mapie największe rzeki przecinające Nizinę Mazowiecką
          • wskazuje na mapie największe miasta Niziny Mazowieckiej
          • podaje nazwę parku narodowego leżącego w pobliżu Warszawy
          • określa położenie Warszawy na mapie Polski
          • wymienia najważniejsze obiekty turystyczne Warszawy
          • wskazuje na mapie pas Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląską
          • wskazuje na mapie największe miasta na Wyżynie Śląskiej
          • wskazuje na mapie Polski Wyżynę Lubelską
          • wymienia gleby i główne uprawy Wyżyny Lubelskiej
          • określa na podstawie mapy Polski położenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
          • podaje nazwę parku narodowego leżącego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
          • podaje nazwy zwierząt żyjących w jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
          • określa na podstawie mapy położenie Tatr
          • wskazuje na mapie Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie

        Uczeń:

        • podaje różnicę między krajobrazem naturalnym a krajobrazem kulturowym
        • określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski
        • przedstawia główne cechy krajobrazu nadmorskiego na podstawie ilustracji
        • omawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego
        • wymienia atrakcje turystyczne Pojezierza Mazurskiego
        • przedstawia cechy krajobrazu Niziny Mazowieckiej
        • wymienia atrakcje turystyczne Niziny Mazowieckiej
        • opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego
        • wymienia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej
        • przedstawia cechy krajobrazu rolniczego Wyżyny Lubelskiej
        • omawia cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na podstawie ilustracji
        • wymienia dwa przykłady roślin charakterystycznych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
        • wskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatr
        • wymienia cechy krajobrazu wysokogórskiego
        • omawia cechy pogody w górach
        • wymienia atrakcje turystyczne Tatr

        Uczeń:

        • charakteryzuje pasy rzeźby terenu w Polsce
        • opisuje krajobraz najbliższej okolicy w odniesieniu do pasów rzeźby terenu
        • opisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobraz
        • przedstawia sposoby gospodarowania w krajobrazie nadmorskim
        • przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy
        • omawia cechy krajobrazu przekształconego przez człowieka na Nizinie Mazowieckiej
        • przedstawia najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy
        • omawia znaczenie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej
        • omawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowych
        • charakteryzuje czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiej
        • charakteryzuje na podstawie ilustracji rzeźbę krasową i formy krasowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
        • opisuje na podstawie ilustracji piętra roślinności w Tatrach

        Uczeń:

        • dokonuje oceny krajobrazu najbliższego otoczenia szkoły pod względem jego ładu i estetyki zagospodarowania
        • porównuje na podstawie mapy Polski i ilustracji rzeźbę terenu w poszczególnych pasach
        • wyjaśnia na podstawie ilustracji, jak powstaje jezioro przybrzeżne
        • wymienia obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża Słowińskiego oraz wskazuje je na mapie
        • wyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskim
        • charakteryzuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckiej
        • opisuje zabudowę i sieć komunikacyjną Warszawy
        • omawia atrakcje turystyczne na Szlaku Zabytków Techniki
        •  opisuje za pomocą przykładów rolnictwo na Wyżynie Lubelskiej
        • opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiej
        • charakteryzuje na podstawie mapy atrakcje turystyczne Szlaku Orlich Gniazd
        • przedstawia argumenty potwierdzające różnicę w krajobrazie Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich
        • opisuje dziedzictwo przyrodnicze Tatr

        Uczeń:

        • proponuje zmiany w zagospodarowaniu terenu najbliższej okolicy
        • prezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkoły
        • przygotowuje prezentację multimedialną na temat Wybrzeża Słowińskiego z uwzględnieniem elementów krajobrazu naturalnego i kulturowego
        • przedstawia zróżnicowanie krajobrazu krain geograficznych w pasie pojezierzy na podstawie mapy
        • analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Mazowieckiej
        • planuje na podstawie planu miasta wycieczkę po Warszawie
        • przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie Wyżyny Śląskiej wynikające z działalności człowieka
        • analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej
        • przedstawia historię zamków znajdujących się na Szlaku Orlich Gniazd
        • wyjaśnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr

         

        3. Lądy i oceany

        Uczeń:

        • wskazuje na globusie i mapie świata bieguny, równik, południk zerowy i 180o, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowe
        • wymienia nazwy kontynentów i oceanów oraz wskazuje ich położenie na globusie i mapie
        • wymienia największych podróżników biorących udział w odkryciach geograficznych

        Uczeń:

        • wyjaśnia, co to są siatka geograficzna i siatka kartograficzna
        • wskazuje główne kierunki geograficzne na globusie
        • porównuje powierzchnię kontynentów i oceanów na podstawie diagramów
        • wskazuje akweny morskie na trasach pierwszych wypraw geograficznych

        Uczeń:

        • podaje przyczyny odkryć geograficznych
          • wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy geograficznej Marca Polo
          • opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba

        Uczeń:

        • określa na globusie i mapie położenie punktów, kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej
        • opisuje podróże odkrywcze w okresie od XVII w. do XX w.

        Uczeń:

        • oblicza różnicę wysokości między najwyższym szczytem na Ziemi a największą głębią w oceanach
        • przedstawia znaczenie odkryć geograficznych

        4. Krajobrazy świata

        Uczeń:

        • wyjaśnia znaczenie terminu pogoda
        • wymienia składniki pogody
        • wyjaśnia znaczenie terminu klimat
        • wymienia na podstawie mapy tematycznej strefy klimatyczne Ziemi
        • wymienia na podstawie ilustracji strefy krajobrazowe Ziemi
        • wskazuje na mapie strefy wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych strefy umiarkowanej
        • podaje nazwy warstw wilgotnego lasu równikowego i wskazuje te warstwy na ilustracji
        • rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych
        • wyjaśnia znaczenie terminów: sawanna, step
        • wskazuje na mapie strefy sawann i stepów
        • wymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla sawann i stepów
        • wyjaśnia znaczenie terminu pustynia
        • wskazuje na mapie obszary występowania pustyń gorących i pustyń lodowych
        • rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla pustyń gorących i pustyń lodowych
        • wskazuje na mapie położenie strefy krajobrazów śródziemnomorskich
        • wymienia na podstawie mapy państwa leżące nad Morzem Śródziemnym
        • rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla strefy śródziemnomorskiej
        • wymienia gatunki upraw charakterystycznych dla strefy śródziemnomorskiej
        • wyjaśnia znaczenie terminów: tajga, tundra, wieloletnia zmarzlina
        • wskazuje na mapie położenie stref tajgi i tundry
        • rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla tajgi i tundry
        • wskazuje na mapie Himalaje
        • wymienia charakterystyczne dla Himalajów gatunki roślin i zwierząt

        Uczeń:

          • wyjaśnia różnicę między pogodą a klimatem
          • odczytuje z klimatogramu temperaturę powietrza i wielkość opadów atmosferycznych w danym miesiącu
        • wymienia typy klimatów w strefie umiarkowanej
          • omawia na podstawie mapy stref klimatycznych i klimatogramów klimat strefy wilgotnych lasów równikowych oraz klimat strefy lasów liściastych i mieszanych
          • omawia na podstawie ilustracji warstwową budowę lasów strefy umiarkowanej
        • wyjaśnia znaczenie terminów: preria, pampa
        • omawia charakterystyczne cechy klimatu stref sawann i stepów
          • opisuje na podstawie ilustracji świat roślin i zwierząt pustyń gorących i pustyń lodowych
        • wymienia cechy charakterystyczne klimatu śródziemnomorskiego
        • wymienia obiekty turystyczne w basenie Morza Śródziemnego
        • wymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundry
        • wskazuje na mapie położenie najwyższych łańcuchów górskich innych niż Himalaje
        •  charakteryzuje krajobraz wysokogórski w Himalajach
        • opisuje świat roślin i zwierząt w Himalajach

        Uczeń:

          • wskazuje na mapie klimatycznej obszary o najwyższej oraz najniższej średniej rocznej temperaturze powietrza
          • wskazuje na mapie klimatycznej obszary o największej i najmniejszej rocznej sumie opadów
          • porównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimacie morskim i kontynentalnym
          • wymienia kryteria wydzielania stref krajobrazowych
          • przedstawia na podstawie ilustracji układ stref krajobrazowych na półkuli północnej
          • charakteryzuje warstwy wilgotnego lasu równikowego
          • charakteryzuje na podstawie ilustracji krajobrazy sawann i stepów
          • omawia klimat stref pustyń gorących i pustyń lodowych
          • omawia rzeźbę terenu pustyń gorących
          • omawia cechy krajobrazu śródziemnomorskiego
          • charakteryzuje cechy krajobrazu tajgi i tundry
          • charakteryzuje na podstawie ilustracji piętra roślinne w Himalajach

        Uczeń:

          • oblicza średnią roczną temperaturę powietrza
          • oblicza różnicę między średnią temperatura powietrza w najcieplejszym miesiącu i najzimniejszym miesiącu roku
          • oblicza roczną sumę opadów
          • prezentuje przykłady budownictwa, sposoby gospodarowania i zajęcia mieszkańców stref wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych
          • porównuje cechy krajobrazu sawann i stepów
          • omawia przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefach pustyń gorących i pustyń lodowych
          • prezentuje przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefie śródziemnomorskiej
          • porównuje budownictwo i życie mieszkańców stref tajgi i tundry
          • analizuje zmienność warunków klimatycznych w Himalajach i jej wpływ na życie ludności

        Uczeń:

          • przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map tematycznych
          • omawia wpływ człowieka na krajobrazy Ziemi
          • porównuje wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi strefy umiarkowanej pod względem klimatu, roślinności i świata zwierząt
          • analizuje strefy sawann i stepów pod względem położenia, warunków klimatycznych i głównych cech krajobrazu
          • przedstawia podobieństwa i różnice między krajobrazami pustyń gorących i pustyń lodowych
          • opisuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji zróżnicowanie przyrodnicze i kulturowe strefy śródziemnomorskiej
          • porównuje rozmieszczenie stref krajobrazowych na Ziemi i pięter roślinności w górach

         

         

         

        Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. Planeta Nowa 6

        oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic; Edycja 2024

         

        Wymagania na poszczególne oceny

        na ocenę dopuszczającą

        na ocenę dostateczną

        na ocenę dobrą

        na ocenę bardzo dobrą

        na ocenę celującą

        2

        3

        4

        5

        6

        1. Współrzędne geograficzne

        Uczeń:

        • wskazuje na mapie lub na globusie równik, południki 0° i 180° oraz półkule: południową, północną, wschodnią i zachodnią

        • podaje symbole oznaczające kierunki geograficzne

        • wyjaśnia, do czego służą współrzędne geograficzne

        Uczeń:

        • wymienia cechy południków i równoleżników

        • podaje wartości południków i równoleżników w miarach kątowych

        • wyjaśnia znaczenie terminów: długość geograficzna, szerokość geograficzna

        • wyjaśnia znaczenie terminów: rozciągłość południkowa, rozciągłość równoleżnikowa

        Uczeń:

        • odczytuje szerokość geograficzną i długość geograficzną wybranych punktów na globusie i mapie

        • odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych

        Uczeń:

        • określa położenie matematycznogeograficzne punktów i obszarów na mapie świata i mapie Europy

        • wyznacza współrzędne geograficzne na podstawie mapy drogowej

        • oblicza rozciągłość południkową i rozciągłość równoleżnikową wybranych obszarów na Ziemi

        • wyznacza współrzędne geograficzne punktu, w którym się znajduje, za pomocą aplikacji obsługującej mapy w smartfonie  lub komputerze

         

        Uczeń:

        • wyznacza w terenie współrzędne geograficzne dowolnych punktów za pomocą mapy i odbiornika GPS

        2. Ruchy Ziemi

        Uczeń:

        • wymienia rodzaje ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym

        • wymienia planety Układu Słonecznego w kolejności od znajdującej się najbliżej Słońca do tej, która jest położona najdalej

        • wyjaśnia, na czym polega ruch obrotowy Ziemi

        • wyjaśnia znaczenie terminu górowanie Słońca

        • określa czas trwania ruchu obrotowego

        • demonstruje ruch obrotowy Ziemi przy użyciu modeli

        • wyjaśnia, na czym polega ruch obiegowy Ziemi

        • demonstruje ruch obiegowy Ziemi przy użyciu modeli

        • wymienia daty rozpoczęcia astronomicznych pór roku

        • wskazuje na globusie i mapie strefy oświetlenia Ziemi

         

        Uczeń:

        • wyjaśnia znaczenie terminów: gwiazda, planeta, planetoida, meteor, meteoryt, kometa

        • podaje różnicę między gwiazdą a planetą

        • wymienia cechy ruchu obrotowego Ziemi

        • omawia występowanie dnia i nocy jako głównego następstwo ruchu

        obrotowego

        • podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi

        • wymienia strefy oświetlenia Ziemi i wskazuje ich granice na mapie lub globusie

        Uczeń:

        • rozpoznaje rodzaje ciał niebieskich przedstawionych na ilustracji

        • opisuje dzienną wędrówkę Słońca po niebie, posługując się ilustracją lub planszą

        • omawia wędrówkę Słońca po niebie w różnych porach roku na podstawie ilustracji

        • omawia przebieg linii zmiany daty

        • przedstawia zmiany w oświetleniu Ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku na podstawie ilustracji

        • wymienia następstwa ruchu obiegowego Ziemi

        • wyjaśnia, na jakiej podstawie wyróżnia się strefy oświetlenia Ziemi

        Uczeń:

        • opisuje budowę Układu Słonecznego

        • wyjaśnia zależność między kątem padania promieni słonecznych a długością cienia gnomonu lub drzewa na podstawie ilustracji

        • określa różnicę między czasem strefowym a czasem słonecznym na kuli ziemskiej

        • wyjaśnia przyczyny występowania dnia polarnego i nocy polarnej

        • charakteryzuje strefy oświetlenia  Ziemi z uwzględnieniem kąta padania promieni słonecznych, czasu trwania dnia i nocy oraz występowania pór roku

        Uczeń:

        • wyjaśnia związek między ruchem obrotowym Ziemi a takimi zjawiskami jak pozorna wędrówka Słońca po niebie, górowanie Słońca, występowanie dnia i nocy, dobowy rytm życia człowieka i przyrody, występowanie stref czasowych

        • określa czas strefowy na podstawie mapy stref czasowych

        • wykazuje związek między położeniem geograficznym obszaru a wysokością górowania Słońca

        • wykazuje związek między ruchem obiegowym Ziemi a strefami jej oświetlenia oraz strefowym zróżnicowaniem klimatów i krajobrazów na Ziemi

        3. Środowisko przyrodnicze i ludność Europy

        Uczeń:

        • określa położenie Europy na mapie świata

        • wymienia nazwy większych mórz, zatok, cieśnin i wysp Europy i wskazuje je na mapie

        • wskazuje przebieg umownej granicy między Europą a Azją

        • wymienia elementy krajobrazu Islandii na podstawie fotografii

        • wymienia strefy klimatyczne w Europie na podstawie mapy klimatycznej

        • wskazuje na mapie obszary w Europie o cechach klimatu morskiego i kontynentalnego

        • podaje liczbę państw Europy

        • wskazuje na mapie politycznej największe i najmniejsze państwa Europy

        • wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności Europy

        • wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia

        • wskazuje na mapie rozmieszczenia ludności obszary o dużej i małej gęstości zaludnienia

        • wymienia starzejące się kraje Europy

        • wskazuje Paryż i Londyn na mapie Europy

        Uczeń:

        • omawia przebieg umownej granicy między Europą a Azją

        • wymienia czynniki decydujące o długości linii brzegowej Europy

        • wymienia największe krainy geograficzne Europy i wskazuje je na mapie

        • opisuje położenie geograficzne Islandii na podstawie mapy ogólnogeograficznej

        • wyjaśnia znaczenie terminów: wulkan, magma, erupcja, lawa, bazalt

        • przedstawia kryterium wyróżniania stref klimatycznych

        • omawia cechy wybranych typów i odmian klimatu Europy na podstawie klimatogramów

        • wymienia i wskazuje na mapie politycznej Europy państwa powstałe na przełomie lat 80. i 90. XX w.

        • omawia rozmieszczenie ludności w Europie na podstawie mapy rozmieszczenia ludności

        • przedstawia liczbę ludności Europy na tle liczby ludności pozostałych kontynentów na podstawie wykresów

        • wymienia przyczyny migracji Ludności

        • wymienia kraje imigracyjne i kraje emigracyjne w Europie

        • wymienia cechy krajobrazu wielkomiejskiego

        • wymienia i wskazuje na mapie największe miasta Europy i świata

        • porównuje miasta Europy z miastami świata na podstawie wykresów

         

        Uczeń:

        • opisuje ukształtowanie powierzchni Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej

        • opisuje położenie Islandii względem płyt litosfery na podstawie mapy geologicznej 

        • wymienia przykłady obszarów występowania trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów na świecie na podstawie mapy geologicznej i mapy ogólnogeograficznej

        • omawia czynniki wpływające na zróżnicowanie klimatyczne Europy na podstawie map klimatycznych

        • podaje różnice między strefami klimatycznymi, które znajdują się w Europie

        • charakteryzuje zmiany liczby ludności Europy

        • analizuje strukturę wieku i płci ludności na podstawie piramid wieku i płci ludności wybranych krajów Europy

        • przedstawia zalety i wady życia w wielkim mieście

        • omawia położenie i układ przestrzenny Londynu i Paryża na podstawie map

        Uczeń:

        • porównuje ukształtowanie powierzchni wschodniej i zachodniej oraz północnej i południowej części Europy

        • wyjaśnia przyczyny występowania gejzerów na Islandii

        • omawia strefy klimatyczne w Europie i charakterystyczną dla nich roślinność na podstawie klimatogramów i fotografii

        • omawia wpływ prądów morskich na temperaturę powietrza w Europie

        • omawia wpływ ukształtowania powierzchni na klimat Europy

        • porównuje piramidy wieku i płci społeczeństw: młodego
        i starzejącego się

        • przedstawia korzyści i zagrożenia związane z migracjami ludności

        • porównuje Paryż i Londyn pod względem ich znaczenia na świecie

        Uczeń:

        • wyjaśnia wpływ działalności lądolodu na ukształtowanie północnej części Europy na podstawie mapy i dodatkowych źródeł informacji

        • wyjaśnia wpływ położenia na granicy płyt litosfery na występowanie wulkanów i trzęsień ziemi na Islandii

        • wyjaśnia, dlaczego w Europie na tej samej szerokości geograficznej występują różne typy i odmiany klimatu

        • podaje zależności między strefami oświetlenia Ziemi a strefami klimatycznymi na podstawie ilustracji oraz map klimatycznych

        • przedstawia rolę Unii Europejskiej w przemianach społecznych i gospodarczych Europy

        • analizuje przyczyny i skutki starzenia się społeczeństw Europy

        • opisuje działania, które można podjąć, aby zmniejszyć tempo starzenia się społeczeństwa Europy

        • omawia przyczyny nielegalnej imigracji do Europy

        • ocenia skutki migracji ludności między państwami Europy oraz imigracji ludności z innych kontynentów

        • ocenia rolę i funkcje Paryża i Londynu jako wielkich metropolii

        4. Gospodarka Europy

        Uczeń:

        • wymienia zadania i funkcje rolnictwa

        • wyjaśnia znaczenie terminu plony

        • wymienia zadania i funkcje przemysłu

        • wymienia znane i cenione na świecie francuskie wyroby przemysłowe

        • podaje przykłady odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii na podstawie schematu

        • rozpoznaje typy elektrowni na podstawie fotografii

        • wymienia walory przyrodnicze Europy Południowej na podstawie mapy ogólnogeograficznej

        • wymienia atrakcje turystyczne w wybranych krajach Europy Południowej na podstawie mapy tematycznej i fotografii

         

        Uczeń:

        • wymienia czynniki rozwoju przemysłu we Francji

        • podaje przykłady działów nowoczesnego przemysłu we Francji

        • wymienia czynniki wpływające na strukturę produkcji energii w Europie

        • podaje główne zalety i wady różnych typów elektrowni

        • omawia walory kulturowe Europy Południowej na podstawie fotografii

        • wymienia elementy infrastruktury turystycznej na podstawie fotografii oraz tekstów źródłowych

        Uczeń:

        • wyjaśnia, czym się charakteryzuje nowoczesny przemysł we Francji

        • omawia zmiany w wykorzystaniu źródeł energii w Europie w XX i XXI w. na podstawie wykresu

        • omawia znaczenie turystyki w krajach Europy Południowej na podstawie wykresów dotyczących liczby turystów i wpływów z turystyki

        Uczeń:• wyjaśnia znaczenie nowoczesnych usług we Francji na podstawie diagramów przedstawiających strukturę zatrudnienia według sektorów oraz strukturę wytwarzania PKB we Francji

        • charakteryzuje usługi turystyczne i transportowe we Francji

        • przedstawia zalety i wady  elektrowni jądrowych

        • omawia skutki wykorzystania różnych źródeł energii dla środowiska geograficznego

        • omawia wpływ rozwoju turystyki na infrastrukturę turystyczną oraz strukturę zatrudnienia w krajach Europy Południowej

        Uczeń:

        • omawia rolę i znaczenie nowoczesnego przemysłu i usług we Francji

        • analizuje wpływ warunków środowiska przyrodniczego w wybranych krajach Europy na wykorzystanie różnych źródeł energii

        5. Sąsiedzi Polski

        Uczeń:

        • wymienia główne działy przetwórstwa przemysłowego w Niemczech na podstawie diagramu kołowego

        • wskazuje na mapie Nadrenię Północną-Westfalię

        • wymienia walory przyrodnicze i kulturowe Czech i Słowacji

        • wymienia atrakcje turystyczne w Czechach i na Słowacji

        • wymienia walory przyrodnicze Litwy i Białorusi

        • przedstawia główne atrakcje turystyczne Litwy i Białorusi

        • omawia położenie geograficzne Ukrainy na podstawie mapy ogólnogeograficznej

        • wymienia surowce mineralne Ukrainy na podstawie mapy gospodarczej

        • wskazuje na mapie największe krainy geograficzne Rosji

        • wymienia surowce mineralne Rosji

        • wskazuje na mapie sąsiadów Polski

        • wymienia przykłady współpracy Polski z sąsiednimi krajami

        Uczeń:

        • omawia znaczenie przemysłu w niemieckiej gospodarce

        • wymienia znane i cenione na świecie niemieckie wyroby przemysłowe

        • rozpoznaje obiekty z Listy światowego dziedzictwa UNESCO w Czechach i na Słowacji na ilustracjach

        • przedstawia atrakcje turystyczne Litwy i Białorusi na podstawie mapy tematycznej i fotografii

        • wymienia na podstawie mapy cechy środowiska przyrodniczego Ukrainy sprzyjające rozwojowi gospodarki

        • wskazuje na mapie obszary, nad którymi Ukraina utraciła kontrolę

        • podaje nazwy euroregionów na podstawie mapy

        Uczeń:

        • omawia przyczyny zmian zapoczątkowanych w przemyśle w Niemczech w latach 60. XX w.

        • analizuje strukturę zatrudnienia w przemyśle w Niemczech na podstawie diagramu kołowego

        • charakteryzuje środowisko przyrodnicze Czech i Słowacji na podstawie mapy ogólnogeograficznej

        • omawia środowisko przyrodnicze Litwy i Białorusi na podstawie mapy ogólnogeograficznej

        • podaje czynniki wpływające na atrakcyjność turystyczną Litwy i Białorusi

        • podaje przyczyny zmniejszania się liczby ludności Ukrainy na podstawie wykresu i schematu

        • omawia cechy środowiska przyrodniczego Rosji na podstawie mapy ogólnogeograficznej

        • charakteryzuje relacje Polski z Rosją podstawie dodatkowych źródeł

        Uczeń:

        • przedstawia główne kierunki zmian przemysłu w Nadrenii Północnej-
        -Westfalii na podstawie mapy i fotografii

        • charakteryzuje nowoczesne przetwórstwo przemysłowe w Nadrenii Północnej-Westfalii na podstawie mapy

        • porównuje cechy środowiska przyrodniczego Czech i Słowacji

        • opisuje przykłady atrakcji turystycznych Czech i Słowacji na podstawie fotografii

        • porównuje walory przyrodnicze Litwy i Białorusi na podstawie mapy ogólnogeograficznej i fotografii

        • podaje przyczyny konfliktów na Ukrainie

        • opisuje stosunki Polski z sąsiadami na podstawie dodatkowych źródeł

        Uczeń:

        • omawia wpływ sektora kreatywnego na gospodarkę Nadrenii Północnej-
        -Westfalii

        • udowadnia, że Niemcy są światową potęgą gospodarczą na podstawie danych statystycznych oraz map gospodarczych

        • udowadnia, że Czechy i Słowacja to kraje atrakcyjne pod względem turystycznym

        • analizuje konsekwencje gospodarcze konfliktów na Ukrainie

        • charakteryzuje atrakcje turystyczne Ukrainy na podstawie dodatkowych źródeł oraz fotografii

        • uzasadnia potrzebę utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami Polski

        • przygotowuje pracę (np. album, plakat, prezentację multimedialną) na temat inicjatyw zrealizowanych w najbliższym euroregionie na podstawie dodatkowych źródeł informacji

         

         

         

         

        Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 7 szkoły podstawowej,
        oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic        ; Edycja 2024

         

        Wymagania na poszczególne oceny[1]

        na ocenę dopuszczającą

        na ocenę dostateczną

        na ocenę dobrą

        na ocenę bardzo dobrą

        na ocenę celującą

        1. Środowisko przyrodnicze Polski

        Uczeń:

        • podaje cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólnogeograficznej
        • podaje całkowitą powierzchnię Polski
          • wymienia kraje sąsiadujące z Polską
            i wskazuje je na mapie
          • wymienia najważniejsze wydarzenia

        z przeszłości geologicznej Polski

          • wyjaśnia znaczenie terminów: plejstocen, holocen
          • wyjaśnia znaczenie terminu rzeźba polodowcowa (glacjalna)
          • wymienia formy terenu utworzone
            na obszarze Polski przez lądolód skandynawski
          • wymienia pasy rzeźby terenu Polski
            i wskazuje je na mapie
          • wymienia główne rodzaje skał
          • wyjaśnia znaczenie terminów: ciśnienie atmosferyczne, niż baryczny, wyż baryczny
          • wymienia cechy klimatu morskiego
            i klimatu kontynentalnego
          • podaje nazwy mas powietrza napływających nad terytorium Polski
          • wymienia elementy klimatu
          • wyjaśnia znaczenie terminu średnia dobowa temperatura powietrza
          • wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza
            i wielkość opadów w Polsce
          • określa przeważający kierunek wiatrów w Polsce
        • wyjaśnia znaczenie terminu przepływ
        • wyjaśnia znaczenie terminów: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, ujście deltowe, ujście lejkowate
          • wskazuje na mapie główne rzeki Polski
        • wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, obszar zalewowy, sztuczny zbiornik wodny, retencja naturalna
        • wymienia przyczyny powodzi w Polsce
        • określa na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie Morza Bałtyckiego
        • wskazuje na mapie Morza Bałtyckiego jego największe zatoki, wyspy i cieśniny
        • omawia linię brzegową Bałtyku
          • podaje główne cechy fizyczne Bałtyku
          • wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynniki glebotwórcze, poziomy glebowe
          • wymienia typy gleb w Polsce
          • wyjaśnia znaczenie terminu lesistość
          • wymienia różne rodzaje lasów w Polsce
          • wskazuje parki narodowe na mapie Polski

        Uczeń:

        • omawia cechy położenia Europy i Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej
        • opisuje granicę między Europą a Azją
          na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy
        • odczytuje szerokość geograficzną
          i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy
          • wskazuje na mapie przebieg granic Polski
          • omawia proces powstawania gór
          • wymienia ruchy górotwórcze, które zachodziły w Europie i w Polsce
          • wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej góry fałdowe, zrębowe oraz wulkaniczne w Europie
            i w Polsce
          • omawia zlodowacenia na obszarze Polski
          • opisuje nizinne i górskie formy polodowcowe
          • porównuje krzywą hipsograficzną Polski i Europy
          • dokonuje podziału surowców mineralnych
          • podaje cechy klimatu Polski
          • podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej
          • rozpoznaje typy ujść rzecznych
        • opisuje zjawisko powodzi
          • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski obszary zagrożone powodzią
          • wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych
          • omawia wielkość i głębokość Bałtyku
          • charakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata
          • opisuje świat roślin i zwierząt Bałtyku
        • opisuje wybrane typy gleb w Polsce
          • przedstawia na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb
            na obszarze Polski
          • omawia strukturę gatunkową lasów
            w Polsce
          • podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników przyrody na obszarze wybranego regionu
        • charakteryzuje wybrane parki narodowe w Polsce

        Uczeń:

        • oblicza rozciągłość południkową
          oraz rozciągłość równoleżnikową Europy i Polski
        • opisuje dzieje Ziemi
        • wyjaśnia, jak powstał węgiel kamienny
        • charakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy
        • opisuje cechy różnych typów genetycznych gór
        • przedstawia współczesne obszary występowania lodowców na Ziemi
          i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej świata
        • charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski
        • omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowania powierzchni Europy
          i Polski
        • opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy tematycznej
        • omawia warunki klimatyczne w Europie
        • charakteryzuje czynniki kształtujące klimat w Polsce
        • omawia wpływ głównych mas powietrza na klimat i pogodę w Polsce
        • odczytuje wartości temperatury powietrza i wielkość opadów atmosferycznych z klimatogramów
        • wyjaśnia, jak powstają najważniejsze wiatry lokalne w Polsce
        • wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry
        • opisuje na podstawie mapy cechy oraz walory Wisły i Odry
        • wymienia czynniki sprzyjające powodziom w Polsce
          • określa rolę przeciwpowodziową sztucznych zbiorników
        • charakteryzuje i rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku
        • omawia powstawanie gleby
        • wyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie profili glebowych
        • omawia funkcje lasów
        • ocenia rolę parków narodowych
          w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego

        Uczeń:

        • rozróżnia konsekwencje położenia geograficznego oraz politycznego Polski
          • charakteryzuje jednostki geologiczne Polski
          • wskazuje na mapach Europy i Polski obszary, na których występowały ruchy górotwórcze
          • przedstawia proces powstawania lodowców
          • wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski
          • przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski
          • rozpoznaje główne skały występujące
            na terenie Polski
          • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych
            w Polsce
          • opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski
          • opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce
          • wyszukuje i prezentuje informacje dotyczące zmian klimatu Polski
          • omawia ważniejsze typy jezior w Polsce
        • przedstawia metody ochrony przeciwpowodziowej
          • omawia największe powodzie w Polsce
            i ich skutki
          • omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku
          • omawia procesy i czynniki glebotwórcze
          • opisuje typy lasów w Polsce
          • opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną
            na terenie Polski

         

        Uczeń:

        • wykazuje konsekwencje rozciągłości południkowej i rozciągłości równoleżnikowej Polski i Europy
        • wykazuje zależność między występowaniem ruchów górotwórczych w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
          • wykazuje zależność między występowaniem zlodowaceń w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
          • opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze
          • wykazuje wpływ zmienności pogody
            w Polsce na rolnictwo, transport
            i turystykę
          • wyszukuje i prezentuje informacje z zakresu prognozowania pogody
          • ocenia znaczenie gospodarcze rzek
            i jezior w Polsce
        • omawia na wybranych przykładach wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji koryt rzecznych, stanu wałów przeciwpowodziowych, zabudowy obszarów zalewowych i tworzenia sztucznych zbiorników wodnych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w Polsce
          • wymienia główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego
          • ocenia przydatność rolniczą różnych typów gleb
          • ocenia przydatność przyrodniczą
            i gospodarczą lasów w Polsce
          • podaje argumenty przemawiające
            za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego
        • planuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody

         

         

         

         

        2. Ludność i urbanizacja w Polsce

        Uczeń:

        • wymienia nazwy państw sąsiadujących
          z Polską
        • wskazuje na mapie administracyjnej Polski poszczególne województwa i ich stolice
        • wyjaśnia znaczenie terminów: przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, wyż demograficzny, niż demograficzny
        • wymienia na podstawie danych statystycznych państwa o różnym współczynniku przyrostu naturalnego
          w Europie
        • wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia
        • odczytuje dane dotyczące struktury płci i wieku oraz średniej długości trwania życia w Polsce na podstawie danych statystycznych
          • wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia
          • wymienia czynniki wpływające
            na rozmieszczenie ludności w Polsce
          • wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego
          • wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne
          • wymienia przyczyny migracji wewnętrznych
          • odczytuje dane dotyczące wielkości
            i kierunków emigracji z Polski
          • wymienia główne skupiska Polonii
          • wymienia mniejszości narodowe
            w Polsce
          • wskazuje na mapie Polski regiony zamieszkiwane przez mniejszości narodowe
          • wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia,
          • odczytuje z danych statystycznych wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki
          • wyjaśnia znaczenie terminów: miasto, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja monocentryczna, aglomeracja policentryczna (konurbacja)
          • wymienia największe miasta Polski
            i wskazuje je na mapie
          • wymienia funkcje miast
          • odczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w Polsce
            i w wybranych krajach Europy
          • wymienia przyczyny migracji do stref podmiejskich
          • wymienia przyczyny wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast

        Uczeń:

        • wymienia przykłady terytoriów zależnych należących do państw europejskich
          • prezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Polski po II wojnie światowej
          • omawia na podstawie wykresu przyrost naturalny w Polsce w latach 1946–2018
          • omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego
            w Polsce
          • omawia na podstawie danych statystycznych średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństw
          • wyjaśnia, czym są ekonomiczne grupy wieku
        • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Polsce
        • omawia na podstawie mapy tematycznej przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia
          w Polsce
        • podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w Polsce
        • wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w Polsce
        • określa kierunki napływu imigrantów
          do Polski
          • wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego obszary o dużym wzroście liczby ludności
        • charakteryzuje mniejszości narodowe, mniejszości etniczne i społeczności etniczne w Polsce
        • podaje przyczyny rozwoju największych miast w Polsce
        • podaje przykłady miast o różnych funkcjach w Polsce
        • wymienia typy zespołów miejskich
          w Polsce i podaje ich przykłady
        • wskazuje różnice między aglomeracją monocentryczną a aglomeracją policentryczną
          • omawia przyczyny migracji do stref podmiejskich

         

        Uczeń:

        • omawia zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX w.
          • oblicza współczynnik przyrostu naturalnego
          • podaje przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie
            i w Polsce
          • omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w Polsce
          • porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w Polsce na podstawie piramidy wieku i płci
          • oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia Polski
          • opisuje na podstawie mapy cechy rozmieszczenia ludności w Polsce
        • opisuje skutki migracji zagranicznych
          w Polsce
          • porównuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w wybranych państwach Europy
          • omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce
          • wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego gminy o dużym spadku liczby ludności
          • analizuje współczynnik salda migracji
            na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego
          • przedstawia strukturę narodowościową ludności Polski na tle struktury narodowościowej ludności w wybranych państwach europejskich
          • określa na podstawie danych statystycznych różnice między strukturą zatrudnienia ludności w poszczególnych województwach
          • charakteryzuje funkcje wybranych miast w Polsce
          • omawia przyczyny rozwoju miast
            w Polsce
          • porównuje wskaźnik urbanizacji
            w Polsce i wybranych krajach Europy
          • analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce
          • omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności
            w strefach podmiejskich Krakowa
            i Warszawy

         

         

        Uczeń:

        • omawia podział administracyjny Polski
          • omawia na podstawie danych statystycznych uwarunkowania przyrostu naturalnego w Polsce na tle Europy
          • analizuje piramidę wieku i płci ludności Polski
          • omawia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polski
        • oblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego w Polsce
          • charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w Polsce
          • wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku ludności obszarów wiejskich
          • omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce
          • przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy
          • omawia strukturę zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych województwach
          • analizuje wielkość miast w Polsce i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych
          • omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji
          • omawia wpływ migracji do stref podmiejskich na przekształcenie struktury demograficznej okolic Krakowa i Warszawy
          • określa zmiany w użytkowaniu
            i zagospodarowaniu stref podmiejskich na przykładzie Krakowa i Warszawy

         

         

         

        Uczeń:

        • analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski
          • analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa europejskiego
          • analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce
          • ocenia skutki migracji zagranicznych
            w Polsce i w Europie
          • ukazuje na wybranych przykładach wpływ procesów migracyjnych
            na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich
          • omawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w Polsce
          • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące w procesie urbanizacji w Polsce po II wojnie światowej
          • identyfikuje na wybranych przykładach związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu
            i zagospodarowaniu terenu, w stylu zabudowy oraz w strukturze demograficznej w strefach podmiejskich

         

         

        3. Rolnictwo i przemysł Polski

        Uczeń:

        • wymienia funkcje rolnictwa
          • wymienia przyrodnicze
            i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
          • wymienia na podstawie map tematycznych regiony rolnicze w Polsce
          • wyjaśnia znaczenie terminów: plon, zbiór, areał
          • wymienia główne uprawy w Polsce
          • wskazuje na mapie główne obszary upraw w Polsce
          • wyjaśnia znaczenie terminów: chów, pogłowie
          • wymienia główne zwierzęta gospodarskie w Polsce
          • wskazuje na mapie obszary chowu zwierząt gospodarskich
          • dokonuje podziału przemysłu na sekcje
            i działy
          • wymienia funkcje przemysłu
          • wymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej
            i gospodarki rynkowej
          • wymienia źródła energii
          • wymienia typy elektrowni
          • wskazuje na mapie największe elektrownie w Polsce
          • wymienia główne źródła energii
            w województwach pomorskim i łódzkim

        Uczeń:

        • opisuje warunki przyrodnicze
          i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
          w Polsce
        • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę wielkościową gospodarstw rolnych w Polsce
        • przedstawia znaczenie gospodarcze głównych upraw w Polsce
        • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę upraw w Polsce
        • wymienia główne rejony warzywnictwa
          i sadownictwa w Polsce
        • przedstawia znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej w Polsce
        • wymienia czynniki lokalizacji chowu bydła, trzody chlewnej i drobiu w Polsce
        • omawia cechy polskiego przemysłu
        • wymienia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski
          • omawia cechy gospodarki Polski przed 1989 rokiem i po nim
        • lokalizuje na mapie Polski elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne
        • opisuje wielkość produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
          • podaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej
            w województwach pomorskim i łódzkim

         

        Uczeń:

        • przedstawia rolnictwo jako sektor gospodarki oraz jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
          • charakteryzuje regiony rolnicze
            o najkorzystniejszych warunkach
            do produkcji rolnej w Polsce
          • przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy
          • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę chowu zwierząt gospodarskich w Polsce
          • przedstawia przemysł jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
          • opisuje rozmieszczenie przemysłu
            w Polsce
          • omawia strukturę zatrudnienia
            w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przed 1989 rokiem
          • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy
          • wyjaśnia wpływ warunków pozaprzyrodniczych na wykorzystanie OZE w województwach pomorskim
            i łódzkim

        Uczeń:

        • omawia poziom mechanizacji
          i chemizacji rolnictwa w Polsce
          • charakteryzuje czynniki wpływające
            na rozmieszczenie upraw w Polsce
          • porównuje produkcję roślinną w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
          • porównuje produkcję zwierzęcą
            w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
          • omawia rozwój przemysłu w Polsce
            po II wojnie światowej
          • analizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu
          • opisuje zmiany, które zaszły
            w strukturze produkcji po 1989 roku
            w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej
          • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące współcześnie w polskiej energetyce
          • wymienia korzyści płynące
            z wykorzystania źródeł odnawialnych
            do produkcji energii
          • analizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm wiatrowych w Łódzkiem
            i Pomorskiem

        Uczeń:

        • przedstawia korzyści dla polskiego rolnictwa wynikające z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej
          • dokonuje na podstawie danych statystycznych analizy zmian pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich
            w Polsce po 2000 roku i wyjaśnia ich przyczyny
          • wykazuje na podstawie dostępnych źródeł wpływ przemian gospodarczych w Polsce po 1998 roku na zmiany struktury zatrudnienia
            w wybranych regionach kraju
          • analizuje na wybranych przykładach warunki przyrodnicze
            i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł odnawialnych
            i nieodnawialnych lub ograniczające tę produkcję oraz określa ich wpływ
            na rozwój energetyki

        4. Usługi w Polsce

        Uczeń:

        • podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce
        • wyjaśnia znaczenie terminu komunikacja
        • wyróżnia rodzaje transportu w Polsce
        • wskazuje na mapie Polski porty morskie oraz lotnicze
        • wyróżnia rodzaje łączności
          • wyjaśnia znaczenie terminów: centra logistyczne, spedycja
        • wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego
        • wymienia państwa będące głównymi partnerami handlowymi Polski
        • wyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura turystyczna
        • wymienia regiony turystyczne Polski
          i wskazuje je na mapie
        • wymienia główne atrakcje turystyczne wybrzeża Bałtyku i Małopolski

         
        • Uczeń:
        • omawia zróżnicowanie usług w Polsce
          • omawia rodzaje transportu lądowego
            w Polsce
          • omawia na podstawie map tematycznych gęstość dróg kołowych
            w Polsce
          • omawia na podstawie mapy tematycznej gęstość sieci kolejowej
            w Polsce
          • omawia na podstawie danych statystycznych stan morskiej floty transportowej w Polsce
          • wymienia towary, które dominują
            w polskim handlu zagranicznym
          • wymienia rodzaje usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu turystycznego
          • omawia czynniki rozwoju turystyki
          • wymienia polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO i wskazuje je na mapie

         

        Uczeń:

        • przedstawia usługi jako sektor gospodarki oraz ich rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
          • charakteryzuje udział poszczególnych rodzajów transportu w przewozach pasażerów i ładunków
          • omawia ruch pasażerski w portach lotniczych Polski
          • podaje przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności
            na terenie Polski
          • przedstawia przyczyny niskiego salda bilansu handlu zagranicznego w Polsce
          • charakteryzuje polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
          • charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski
          • wskazuje na mapie położenie głównych atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski

        Uczeń:

        • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci transportowej w Polsce
          • prezentuje na podstawie dostępnych źródeł problemy polskiego transportu wodnego i lotniczego
          • ocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki
          • analizuje na podstawie dostępnych źródeł wpływy z turystyki w Polsce
            i w wybranych krajach Europy
          • ocenia na podstawie dostępnych źródeł atrakcyjność turystyczną wybranego regionu Polski
          • analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie
          • określa wpływ walorów przyrodniczych wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach

        Uczeń:

        • identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych
          na przykładzie Trójmiasta
          • podaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej
        • ocenia na podstawie dostępnych źródeł poziom rozwoju turystyki zagranicznej
          w Polsce na tle innych krajów Europy
          • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany, które zaszły
            w geograficznych kierunkach wymiany międzynarodowej Polski

         

         

         

        5. Mój region i moja mała ojczyzna

        Uczeń:

        • wyjaśnia znaczenie terminu region
        • wskazuje położenie swojego regionu
          na mapie ogólnogeograficznej Polski
        • wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej sąsiednie regiony
        • wymienia najważniejsze walory przyrodnicze regionu
        • wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna
        • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski, na mapie topograficznej lub
          na planie miasta obszar małej ojczyzny
        • przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie
        • wymienia walory środowiska geograficznego małej ojczyzny

         

        Uczeń:

        • podaje główne cechy środowiska przyrodniczego regionu na podstawie map tematycznych
        • wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych
        • określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym
        • rozpoznaje w terenie obiekty decydujące o atrakcyjności małej ojczyzny

         

        Uczeń:

        • wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w swoim regionie
        • analizuje genezę rzeźby terenu swojego regionu
        • prezentuje główne cechy gospodarki regionu
        • opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny
        • omawia historię małej ojczyzny
          na podstawie dostępnych źródeł

         

        Uczeń:

        • przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze
          i kulturowe walory swojego regionu
        • prezentuje na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach
          i w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność osadniczą oraz gospodarczą małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej

         

        Uczeń:

        • projektuje na podstawie wyszukanych informacji trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie
        • wykazuje na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych
          w wybranym miejscu własnego regionu zależności między elementami środowiska geograficznego
        • planuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie
        • projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społeczności
        • podaje przykłady osiągnięć Polaków
          w różnych dziedzinach życia społeczno-
          -gospodarczego na arenie międzynarodowej

         

         

        [1] Szarym kolorem oznaczono dodatkowe wymagania edukacyjne.

         

        Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 8 szkoły podstawowej

        oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic; Edycja 2024

        Wymagania na poszczególne oceny

        na ocenę dopuszczającą

        na ocenę dostateczną

        na ocenę dobrą

        na ocenę bardzo dobrą

        na ocenę celującą

        I. Azja

        Uczeń:

        • wskazuje na mapie położenie geograficzne Azji
        • wymienia formy ukształtowania powierzchni Azji
        • wymienia strefy klimatyczne Azji
          na podstawie mapy klimatycznej
        • wymienia największe rzeki Azji
        • wymienia strefy aktywności sejsmicznej w Azji na podstawie mapy geologicznej
        • wyjaśnia znaczenie terminu wulkanizm
        • odczytuje z mapy nazwy największych wulkanów w Azji
        • wskazuje na mapie zasięg Ognistego Pierścienia Pacyfiku
        • wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Azji
        • wymienia główne uprawy w Azji
          na podstawie mapy gospodarczej
        • określa cechy położenia Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej
        • wymienia cechy środowiska przyrodniczego Japonii
        • wymienia główne uprawy w Japonii
        • określa cechy położenia Chin na podstawie mapy ogólnogeograficznej
        • lokalizuje na mapie ośrodki przemysłu zaawansowanych technologii
          w Chinach
        • wymienia główne uprawy w Chinach
          i opisuje ich rozmieszczenie na podstawie mapy gospodarczej
        • określa położenie geograficzne Indii
        • porównuje liczbę ludności Chin i Indii oraz odczytuje z wykresu ich prognozę
        • wymienia największe aglomeracje Indii i wskazuje je na mapie
        • wyjaśnia znaczenie terminu slamsy
        • wymienia główne rośliny uprawne
          w Indiach i wskazuje na mapie tematycznej regiony ich występowania
        • wymienia surowce mineralne w Indiach i wskazuje na mapie regiony ich występowania
        • określa położenie geograficzne Bliskiego Wschodu
        • wymienia państwa leżące na Bliskim Wschodzie na podstawie mapy politycznej
        • wskazuje na mapie miejsca konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie

        Uczeń:

        • opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy świata
        • charakteryzuje zróżnicowanie środowiska geograficznego Azji
        • przedstawia kontrasty
          w ukształtowaniu powierzchni terenu Azji
        • omawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azji
        • omawia strefy roślinne Azji
        • omawia budowę wulkanu
          na podstawie ilustracji
        • wymienia typy wulkanów i podaje
          ich główne cechy
        • wskazuje na mapie obszary Azji
          o korzystnych i niekorzystnych warunkach do rozwoju rolnictwa
        • wymienia czołówkę państw azjatyckich w światowych zbiorach roślin uprawnych na podstawie infografiki
        • charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japonii
        • omawia strukturę zatrudnienia
          w Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
        • omawia warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa w Japonii
        • przedstawia cechy rolnictwa Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
        • określa różnorodność cech środowiska geograficznego Chin na podstawie mapy tematycznej
        • omawia czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu w Chinach
        • przedstawia nierównomierne rozmieszczenie ludności Chin na podstawie mapy gęstości zaludnienia
        • omawia główne kierunki produkcji rolnej w Chinach
        • omawia cechy środowiska geograficznego Półwyspu Indyjskiego
        • podaje przyczyny powstawania slamsów w Indiach
        • omawia warunki uprawy roślin w Indiach na podstawie mapy tematycznej
        • charakteryzuje indyjską Dolinę Krzemową
        • omawia cechy środowiska przyrodniczego Bliskiego Wschodu
        • omawia wielkość zasobów ropy naftowej na świecie i na Bliskim Wschodzie na podstawie wykresu
          i mapy tematycznej
        • przedstawia cele organizacji OPEC

        Uczeń:

        • omawia budowę geologiczną Azji
          na podstawie mapy tematycznej
        • omawia cyrkulację monsunową i jej wpływ na klimat Azji
        • charakteryzuje kontrasty klimatyczne
          i roślinne w Azji na podstawie mapy tematycznej
        • omawia czynniki wpływające na układ sieci rzecznej w Azji
        • omawia płytową budowę litosfery
          na podstawie map tematycznych
        • wyjaśnia przyczyny występowania trzęsień ziemi i tsunami w Azji
        • opisuje przebieg trzęsienia ziemi
        • omawia warunki przyrodnicze
          i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
          w Azji
        • opisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki w Japonii opisuje skutki występowania tajfunów na obszarze Japonii
        • omawia bariery utrudniające rozwój gospodarki Japonii
        • omawia znaczenie i rolę transportu
          w gospodarce Japonii
        • omawia cechy gospodarki Chin
        • analizuje wielkości PKB w Chinach na tle innych krajów świata na podstawie danych statystycznych
        • charakteryzuje tradycyjne rolnictwo
          i warunki rozwoju rolnictwa Chin
        • przedstawia problemy demograficzne Indii
        • omawia system kastowy w Indiach
        • przedstawia zróżnicowanie indyjskiej edukacji
        • analizuje strukturę zatrudnienia
          i strukturę PKB Indii na podstawie wykresu
        • charakteryzuje przetwórstwo przemysłowe Indii
        • omawia zróżnicowanie religijne na Bliskim Wschodzie
        • omawia wpływ religii na życie muzułmanów
        • przedstawia znaczenie produkcji wyrobów z ropy naftowej w krajach Bliskiego Wschodu

        Uczeń:

        • analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej
          i hydrosfery na podstawie infografiki
        • omawia powstawanie Himalajów
          i rowów oceanicznych
        • przedstawia sposoby zabezpieczania ludzi przed skutkami trzęsień ziemi
        • omawia warunki klimatyczne w Azji wpływające na rytm uprawy ryżu
        • omawia znaczenie uprawy ryżu dla krajów Azji Południowo-Wschodniej
        • wykazuje związek między budową geologiczną a występowaniem wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
          w Japonii
        • analizuje źródła gospodarczego rozwoju Japonii
        • charakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki Japonii oraz rodzaje produkcji przemysłowej
        • uzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecie
        • przedstawia problemy demograficzne
          i społeczne Chin z uwzględnieniem przyrostu naturalnego na podstawie analizy danych statystycznych
        • omawia znaczenie nowoczesnych kolei w rozwoju gospodarczym Chin
        • omawia kontrasty etniczne, językowe
          i religijne w Indiach
        • charakteryzuje cechy gospodarki Indii
          i możliwości ich rozwoju
        • omawia znaczenie ropy naftowej
          w rozwoju ekonomicznym państw Bliskiego Wschodu
        • omawia źródła konfliktów zbrojnych
          i terroryzmu na Bliskim Wschodzie

        Uczeń:

          • wyjaśnia, dlaczego na wschodnich wybrzeżach Azji występuje wiele wulkanów
          • udowadnia słuszność stwierdzenia,
            że Azja to kontynent kontrastów geograficznych
          • omawia wpływ budowy geologicznej
            na występowanie rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
          • ocenia skutki trzęsień ziemi dla obszarów gęsto zaludnionych
          • wyjaśnia na podstawie mapy ogólnogeograficznej i analizy danych statystycznych, dlaczego grunty orne mają niewielki udział w strukturze użytkowania ziemi w Azji
          • wykazuje związki między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej
          • ocenia znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii
          • omawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę światową
          • opisuje główne problemy indyjskiego społeczeństwa oraz przedstawia ich przyczyny
          • analizuje skutki występowania konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie

        II. Afryka

        Uczeń:

          • określa położenie matematyczno-
            -geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
          • wymienia strefy klimatyczne Afryki
          • wymienia największe rzeki i jeziora Afryki
          • wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa
            w Afryce
          • wymienia główne uprawy w Afryce
          • wymienia surowce mineralne Afryki na podstawie mapy gospodarczej
          • wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na terenie Afryki
          • wymienia atrakcyjne turystycznie państwa Afryki
          • wyjaśnia różnicę między głodem a niedożywieniem
          • wymienia państwa w Afryce dotknięte głodem i niedożywieniem
          • określa położenie geograficzne Kenii
          • wymienia obiekty turystyczne na terenie Kenii

        Uczeń:

        • omawia cechy ukształtowania powierzchni Afryki
        • wymienia cechy różnych typów klimatu w Afryce na podstawie klimatogramów
        • charakteryzuje sieć rzeczną i jeziora Afryki
        • omawia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Afryce
        • charakteryzuje znaczenie chowu zwierząt w krajach Afryki
        • przedstawia zróżnicowanie PKB w różnych państwach Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
        • omawia przemysł wydobywczy w Afryce
        • wskazuje państwa w Afryce dotknięte problemem głodu i niedożywienia na podstawie mapy tematycznej
        • analizuje niedożywienie ludności w Afryce na podstawie wykresu
        • przedstawia ruch turystyczny Kenii na podstawie analizy danych statystycznych

        Uczeń:

        • omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afryki
        • omawia rozmieszczenie opadów atmosferycznych w Afryce na podstawie mapy klimatycznej
        • omawia udział rolnictwa w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach Afryki na podstawie wykresu
        • omawia gospodarkę w strefie Sahelu
        • omawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
        • przedstawia nowoczesne działy gospodarki Afryki
        • omawia rozwój i znaczenie usług w Afryce
        • omawia przyczyny niedożywienia ludności w Afryce
        • opisuje zmiany w poziomie niedożywienia ludności Afryki
        • wymienia obiekty w Kenii wpisane na listę dziedzictwa UNESCO
        • opisuje walory kulturowe Kenii na podstawie wybranych źródeł informacji

        Uczeń:

        • omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstawaniem rowów tektonicznych
        • wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej
        • omawia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Sahelu
        • przedstawia czynniki ograniczające rozwój gospodarki w Afryce
        • omawia skutki niedożywienia ludności w Afryce
        • omawia bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryce
        • omawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki

        Uczeń:

        • wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej w Afryce
        • wyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu
        • przedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie afrykańskim
        • przedstawia sposoby walki z głodem ludności Afryki
        • określa związki między warunkami przyrodniczymi i kulturowymi a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii

        III. Ameryka Północna i Ameryka Południowa

        Uczeń:

        • określa położenie geograficzne Ameryki
        • wymienia nazwy mórz i oceanów oblewających Amerykę Północną
          i Amerykę Południową
        • wymienia największe rzeki Ameryki
          i wskazuje je na mapie
        • wyjaśnia znaczenie terminów: tornado, cyklon tropikalny
        • wskazuje na mapie Aleję Tornad
        • wymienia nazwy wybranych cyklonów tropikalnych w XXI wieku
        • określa położenie geograficzne Amazonii
        • omawia florę i faunę lasów równikowych
        • podaje liczbę ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
          na podstawie wykresu
        • wymienia główne odmiany człowieka zamieszkujące Amerykę
        • wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, megalopolis
        • wymienia obszary słabo i gęsto zaludnione w Ameryce Północnej
          i Ameryce Południowej i wskazuje je na mapie
        • wymienia największe miasta
          i aglomeracje Ameryki Północnej
          i Ameryki Południowej i wskazuje
          na mapie
        • określa położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych
        • wyjaśnia znaczenie terminów: produkt światowy brutto, technopolia
        • wymienia główne działy przemysłu
          w Stanach Zjednoczonych
        • wymienia rodzaje usług wyspecjalizowanych w Stanach Zjednoczonych

        Uczeń:

        • wymienia nazwy państw leżących
          w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
        • podaje główne cechy ukształtowania powierzchni Ameryki
        • wymienia strefy klimatyczne Ameryki
        • omawia przyczyny powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
        • podaje główne rejony występowania cyklonów tropikalnych i kierunki ich przemieszczania się
        • podaje cechy środowiska geograficznego Amazonii
        • omawia cechy klimatu Amazonii
        • podaje przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Ameryki
        • przedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
        • analizuje liczbę ludności miejskiej
          w ogólnej liczbie ludności państw Ameryki na podstawie mapy tematycznej
        • opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych
        • wymienia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowej
        • omawia strukturę użytkowania ziemi
          w Stanach Zjednoczonych na podstawie wykresu

        Uczeń:

          • charakteryzuje budowę geologiczną Ameryki
          • omawia czynniki klimatyczne wpływające na klimat Ameryki
          • porównuje strefy klimatyczne ze strefami roślinnymi w Ameryce
          • charakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
          • omawia mechanizm powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
          • podaje przyczyny wysokich rocznych sum opadów atmosferycznych
            w Amazonii
          • opisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych w Amazonii
          • omawia wielkie migracje w historii zasiedlania Ameryki
          • omawia zmiany liczby ludności
            w Ameryce na przestrzeni lat
            na podstawie wykresu
          • omawia rozwój miast Ameryki
            na podstawie wybranych źródeł
          • podaje przykłady megalopolis
            w Ameryce i wskazuje je na mapie
          • podaje przyczyny powstawania slamsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowej
          • omawia znaczenie przemysłu i jego kluczowe działy w Stanach Zjednoczonych
          • omawia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych

        Uczeń:

        • wykazuje związek ukształtowania powierzchni z budową geologiczną
          w Ameryce
        • omawia związek stref klimatycznych ze strefami roślinnymi w Ameryce
        • przedstawia skutki występowania tornad i cyklonów tropikalnych
          w Ameryce
        • omawia ekologiczne następstwa wylesiania Amazonii
          • podaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazonii
        • przedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryce
        • przedstawia negatywne skutki urbanizacji w Ameryce
        • określa cechy megalopolis w Ameryce Północnej
        • charakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych
        • omawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce Stanów Zjednoczonych

        Uczeń:

        • przedstawia cechy ukształtowania powierzchni Ameryki Północnej  i Ameryki Południowej na podstawie map
        • przedstawia sposoby ochrony przed nadchodzącym cyklonem na podstawie wybranych źródeł informacji
        • przedstawia działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazonii
        • opisuje problemy ludności mieszkających w slamsach na podstawie materiałów źródłowych
        • ocenia wpływ przemysłu zaawansowanych technologii na rozwój gospodarki Stanów Zjednoczonych
        • ocenia rolę Stanów Zjednoczonych
          w gospodarce światowej na podstawie analizy danych statystycznych

        IV. Australia i Oceania

        Uczeń:

        • określa położenie geograficzne Australii i Oceanii
        • wymienia największe pustynie Australii na podstawie mapy
        • wyjaśnia znaczenie terminu basen artezyjski
          • wymienia endemity w Australii oraz na wyspach Oceanii
          • przedstawia liczbę ludności i gęstość zaludnienia w Australii na podstawie mapy tematycznej i analizy danych statystycznych
          • wymienia największe miasta Australii oraz wskazuje je na mapie

        Uczeń:

        • charakteryzuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii
        • charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Australii
        • wymienia strefy klimatyczne w Australii
        • charakteryzuje wody powierzchniowe Australii
        • omawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w Australii
        • omawia występowanie surowców mineralnych w Australii na podstawie mapy tematycznej

        Uczeń:

        • wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu
          w Australii na podstawie klimatogramów
          • omawia strefowość roślinną w Australii na podstawie mapy tematycznej
          • omawia bariery utrudniające zamieszkanie Australii
          • charakteryzuje rdzennych mieszkańców Australii
          • omawia cechy rolnictwa Australii na tle warunków przyrodniczych
          • przedstawia znaczenie turystyki
            w rozwoju gospodarki Australii i Oceanii

        Uczeń:

        • wyjaśnia wpływ położenia Australii
          na klimat
          • omawia zasoby wód artezyjskich i ich rolę w gospodarce Australii
          • wyjaśnia, dlaczego Australia jest atrakcyjna dla imigrantów
          • omawia znaczenie przetwórstwa przemysłowego i przemysłu zaawansowanych technologii w rozwoju Australii

        Uczeń:

        • wykazuje zależność między klimatem
          a zasobami wód powierzchniowych
          w Australii
        • wykazuje zależność pomiędzy rozmieszczeniem ludności a warunkami naturalnymi występującymi w Australii
          • określa główne cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych

        V. Obszary okołobiegunowe

        Uczeń:

        • określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowych
        • wyjaśnia znaczenie terminów: góra lodowa, pak lodowy, lądolód, lodowce szelfowe
        • wymienia gatunki roślin i zwierząt
          na obszarach Arktyki i Antarktyki

        Uczeń:

        • wymienia cechy środowiska przyrodniczego obszarów okołobiegunowych
        • charakteryzuje klimat Arktyki
          i Antarktyki
        • wymienia zagrożenia środowiska przyrodniczego obszarów polarnych

        Uczeń:

          • opisuje zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowych
          • charakteryzuje ludy zamieszkujące Arktykę oraz warunki ich życia

         

        Uczeń:

        • porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki
        • wyjaśnia, dlaczego Antarktyda jest największą pustynią lodową
        • omawia status prawny Antarktydy

        Uczeń:

        • omawia skutki zmian klimatu w środowisku geograficznym obszarów polarnych