• Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny

        NOWE Słowa na start!, klasa 7, edycja do uszczuplonej podstawy programowej 2024

         

        Prezentowane wymagania edukacyjne są zintegrowane z planem wynikowym autorstwa Magdaleny Lotterhoff, będącym propozycją realizacji materiału zawartego w podręczniku NOWE Słowa na start! w klasie 7 (edycja 2024–2026 do uszczuplonej podstawy programowej). Wymagania dostosowano do sześciostopniowej skali ocen.

         

         

        Numer

        i temat lekcji

        Wymagania na ocenę dopuszczającą

         

         

        Uczeń potrafi:

         

        Wymagania na ocenę dostateczną

         

        Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz:

        Wymagania na ocenę dobrą

         

         

        Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz:

        Wymagania na ocenę bardzo dobrą

         

        Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz:

        Wymagania na ocenę celującą

         

         

        Uczeń potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz:

        2.

        Charaktery

        • opisać obraz

        • nazwać barwy użyte przez artystę

        • przedstawić skojarzenia związane z obrazem

        • wyrazić swoją opinię na temat obrazu

        • zinterpretować znaczenie barw

        • wyjaśnić, dlaczego na obrazie są dwa wizerunki tego samego mężczyzny

        • zinterpretować tytuł obrazu

        • zinterpretować przesłanie obrazu w kontekście prawdy o człowieku

         

        • podjąć dyskusję na temat przyczyn postrzegania tej samej osoby na różne sposoby

        • porównać obraz z innymi tekstami kultury podejmującymi temat postrzegania człowieka z różnych perspektyw

        3.

        Wytrzymałość

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • określić rodzaj literacki utworu

        • określić rodzaj narracji

        • scharakteryzować główną bohaterkę utworu

        • omówić postawy pozostałych bohaterów utworu

        • omówić sposób przedstawienia opisanej historii w artykułach prasowych

        • omówić wpływ narracji na odbiór utworu

        • na podstawie wywiadu z autorką wypowiedzieć się na temat funkcji humoru w tekstach literackich

        4.

        Podróż w czasy starożytne

        • określić ramy czasowe starożytności

        • wypowiedzieć się na temat wierzeń ludzi żyjących w starożytności

        • wymienić najważniejsze cechy antycznej sztuki

        • wypowiedzieć się na temat dziedzictwa kulturowego wywodzącego się z religii

        • wymienić osiągnięcia cywilizacyjne, które zawdzięczamy ludziom żyjącym w starożytności

        • wypowiedzieć się na temat dziedzictwa cywilizacyjnego starożytności, wartościując je

        • omówić wybrane dzieła antycznej sztuki

        5.

        Niezłomność

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • wymienić przydomki Ateny i przypisywane jej atrybuty

        • wymienić cechy charakteru Ateny i zilustrować je przykładami

        • określić temat mitu i wyjaśnić jego funkcję

         

        • ocenić postępowanie bogini

        • podjąć dyskusję na temat wpływu emocji na postępowanie

        6.

        Pokora

        • omówić treść fragmentu tekstu

        • ułożyć plan wydarzeń przedstawionych w przypowieści

        • wymienić cechy bohaterów przypowieści i zilustrować je przykładami

        • ocenić zachowanie ojca

        • wypowiedzieć się na temat emocji towarzyszących starszemu synowi

         

        • sformułować morał przypowieści

        • wyjaśnić znaczenie frazeologizmu syn marnotrawny

        • podjąć dyskusję na temat sensu dawania komuś drugiej szansy

        • omówić obraz Keitha Vaughana Powrót syna marnotrawnego

        • odnaleźć w różnych źródłach inne realizacje motywu syna marnotrawnego

        7.

        Silny charakter

         

         

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • określić rodzaj narracji

        • scharakteryzować bohatera utworu

        • omówić sposób przedstawienia przeżyć wewnętrznych bohatera

        • zinterpretować wskazane słowa

        • dokonać analizy sposobu przedstawienia rekinów

         

        • podjąć dyskusję na temat sentencji i odnieść te słowa do wybranych tekstów kultury

        8.

        Czarny charakter

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • wymienić cechy Lorda Voldemorta

        • omówić metody działania Lorda Voldemorta

        • wskazać cele Lorda Voldemorta

        • wymienić przeciwników Lorda Voldemorta

        • omówić działania podejmowane przez Zakon Feniksa po to, aby unieszkodliwić Lorda Voldemorta

        • odnieść określenie czarny charakter do Lorda Voldemorta

        • ocenić postawę Korneliusza Knota

        • omówić postać będącą antywzorem z innego tekstu kultury

        9.

        Jak komponować tekst i budować akapity?

        • wymienić cechy dobrze skomponowanego tekstu

        • wskazać w podanym tekście główne zdanie akapitu

        • sformułować plan wypowiedzi argumentacyjnej

        • uporządkować wskazaną wypowiedź

        • poprawić wskazane wypracowanie

        • sformułować wstęp do wypracowania

        • wskazać wyrazy i wyrażenia sygnalizujące powiązania między zdaniami

        • stworzyć wewnętrznie uporządkowane, spójne wypracowanie

        `

        10. i 11.

        Jak napisać opowiadanie inspirowane mitem lub przypowieścią?

        • wymienić cechy mitu i przypowieści

        • zgromadzić informacje na temat symbolicznego znaczenia postaci mitologicznych

        • zgromadzić informacje na temat metaforycznej wymowy przypowieści

        • dokonać analizy tekstu współczesnej wersji mitu

        • dokonać analizy tekstu współczesnej wersji przypowieści

        • zredagować opis przeżyć wewnętrznych postaci mitologicznej i/lub biblijnej

        • stworzyć opowiadanie inspirowane mitem i/lub przypowieścią

        `

        12. i 13.

        Odmienne i nieodmienne części mowy

        • wymienić odmienne i nieodmienne części mowy

        • scharakteryzować odmienne i nieodmienne części mowy

        • nazwać części mowy występujące w tekście

        • określić formy odmiennych części mowy

        • uzupełnić tekst właściwymi przyimkami

        • przekształcić formy czasowników

        • użyć czasowników we właściwych formach

        • przeredagować zdania, używając właściwych zaimków

        • użyć w zdaniach właściwych spójników

         

        14.

        Pisownia nie z różnymi częściami mowy – przypomnienie

        i uzupełnienie wiadomości

        • wymienić części mowy, z którymi nie piszemy łącznie i rozdzielnie

        • wymienić wyjątki od obowiązujących reguł

        • uzupełnić tekst poprawnie zapisanymi wyrazami z nie

        • wskazać regułę ortograficzną właściwą dla podanych przykładów

        • zredagować tekst, w którym występują poprawnie zapisane wyrazy z nie

         

        15.

        Imiesłowy przymiotnikowe

        • zdefiniować imiesłowy

        • zdefiniować imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne

        • omówić regułę tworzenia imiesłowów przymiotnikowych

        • wskazać imiesłowy przymiotnikowe w podanym tekście

        • wskazać imiesłowy przymiotnikowe w tekście i podzielić je na kategorie

        • uzupełnić tekst właściwymi imiesłowami przymiotnikowymi

        • przekształcić formy czasowników w imiesłowy przymiotnikowe

        • utworzyć i nazwać imiesłowy przymiotnikowe

         

        16.

        Imiesłowy przysłówkowe

        • zdefiniować imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie

        • omówić regułę tworzenia imiesłowów przysłówkowych

        • wskazać imiesłowy przysłówkowe w podanym tekście

        • wskazać imiesłowy przysłówkowe w tekście i podzielić je na kategorie

        • uzupełnić tekst właściwymi imiesłowami przysłówkowymi

        • przekształcić formy czasowników w imiesłowy przysłówkowe

        • utworzyć i nazwać imiesłowy przysłówkowe

         

        17.

        Pisownia nie z imiesłowami

        • wymienić zasady pisowni nie z imiesłowami

        • zastąpić określenia oznaczające cechy imiesłowami z przeczeniem nie

        • utworzyć imiesłowy z przeczeniem nie

         

        • zredagować tekst, w którym występują imiesłowy z przeczeniem nie

         

        18.

        Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • posługiwać się pojęciami: starożytność, sztuka antyczna, mit, przypowieść (parabola), symbol, epika, odmienne i nieodmienne części mowy, imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne, imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie, kompozycja tekstu, opowiadanie inspirowane mitem lub przypowieścią

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        19.

        Cienie i blaski życia

        • opisać obraz

        • opisać postacie przedstawione na obrazie

        • omówić kolorystykę dzieła

        • odnieść sytuację przedstawioną na obrazie do jego tytułu

        • omówić kompozycję dzieła

        • wypowiedzieć się na temat roli gry światła

        • omówić wybrany tekst kultury tematycznie zbliżony do dzieła Auguste’a Renoira

        20.

        Szczęście w nieszczęściu

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • opisać reakcje mędrca na poszczególne okoliczności

        • określić myśl przewodnią poznanej bajki filozoficznej

        • omówić funkcję pytań retorycznych w tekście

        • zinterpretować funkcję odniesień do zjawisk przyrody w tekście

        • zinterpretować obraz Olega Kharkhana Tragiczny list w kontekście poznanej bajki filozoficznej

        21.

        Podróż w czasy renesansu

        • określić ramy czasowe renesansu

        • wyjaśnić pochodzenie nazwy epoki

        • zdefiniować humanizm

        • wymienić najważniejsze dokonania renesansowe i określić ich funkcję

        • wymienić najważniejszych twórców epoki

        • omówić specyfikę sztuki renesansowej

        • omówić dzieło renesansowe

        • omówić wybrane dzieło lub wynalazek Leonarda da Vinci

        • opisać renesansowe miasto idealne

        22.

        Twórca i jego dzieło – Jan Kochanowski

        • wymienić najważniejsze etapy życia Jana Kochanowskiego

        • scharakteryzować twórczość poety

        • wskazać elementy renesansowe w twórczości Jana Kochanowskiego

        • przedstawić funkcję Czarnolasu w twórczości poety

         

        23.

        Pół żartem, pół serio

         

        (lektura obowiązkowa)

        • omówić treść utworów

        • określić charakter fraszek

        • wskazać elementy humoru we fraszkach

        • omówić sposób obrazowania w utworach

        • wskazać konteksty utworów i nawiązania do nich

        24.

        Na scenie życia

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić znaczenie pojęć: fraszka, wiersz sylabiczny, rym, powtórzenie

        • omówić treść fraszki

        • wskazać środki stylistyczne użyte przez Jana Kochanowskiego

        • przedstawić układ rymów we fraszce

        • wyjaśnić znaczenie pojęcia fraszka w różnych kontekstach

        • omówić funkcję powtórzenia na początku fraszki

        • omówić funkcję środków stylistycznych użytych w utworze

        • omówić funkcję wyliczenia wartości ważnych dla człowieka

        • zinterpretować dwa ostatnie wersy utworu w odniesieniu do toposu świata jako teatru

        • omówić cechy wspólne poznanych fraszek

        25.

        Wartość zdrowia

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić znaczenie pojęcia apostrofa

        • omówić treść fraszki

        • wskazać środki stylistyczne użyte przez poetę

        • określić funkcję apostrofy rozpoczynającej utwór

        • określić funkcję wyliczenia

        • sformułować główną myśl fraszki

        • zinterpretować funkcję uosobienia w tekście

        • podjąć dyskusję na temat aktualności poznanej fraszki

        26. i 27.

        Przepis na szczęście

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić znaczenie pojęcia archaizm

        • omówić treść utworów

        • wskazać podmiot liryczny każdej z fraszek

        • wskazać adresata lirycznego fraszki Na dom w Czarnolesie

        • wskazać archaizmy w utworach

        • wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego każdej z fraszek

        • wskazać apostrofę we fraszce Na lipę i wyjaśnić jej funkcję

        • przedstawić współczesne formy wskazanych archaizmów

        • przedstawić stosunek Jana Kochanowskiego do natury na podstawie fraszki Na lipę

        • określić kontekst biograficzny fraszki Na dom w Czarnolesie

        • omówić renesansowy charakter fraszek

        • podjąć dyskusję na temat najważniejszych aspektów życia

        28.

        Być szczęśliwym

        • omówić treść wiersza

        • wskazać podmiot liryczny utworu

        • wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

        • podzielić wiersz na części tematyczne

        • omówić symbolikę ogrodu, przywołując kontekst biblijny

        • określić funkcję środków stylistycznych użytych przez poetę

        • zinterpretować tytuł utworu

        • zinterpretować przyjęcie przez podmiot liryczny postawy wyprostowanej

        • omówić postrzeganie szczęścia przez podmiot liryczny

        • omówić język utworu Czesława Miłosza

        • wypowiedzieć się na temat życia i twórczości poety

        29.

        Wiejska sielanka

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić znaczenie pojęcia pieśń

        • omówić treść pieśni

        • wskazać podmiot liryczny i adresata lirycznego utworu

        • wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego i adresata lirycznego utworu

        • wymienić obowiązki gospodarza i gospodyni

        • wskazać środki stylistyczne użyte w utworze

        • omówić przedstawiony w wierszu kontrast pomiędzy życiem na wsi a życiem w mieście i określić jego funkcję

        • omówić funkcję środków stylistycznych użytych w utworze

        • omówić koncepcję życia na wsi przedstawioną w wierszu

        • odnieść utwór do renesansowego humanizmu

        30.

        Radość życia

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić znaczenie pojęć: rym gramatyczny, apostrofa, uosobienie

        • omówić treść wiersza

        • wskazać podmiot liryczny utworu

        • wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

        • określić rodzaje rymów występujących w wierszu

        • zinterpretować metafory użyte w wierszu

        • omówić funkcję personifikacji

        • wyjaśnić przesłanie wiersza

        • nazwać adresata apostrofy zawartej w ostatniej zwrotce utworu i podać jego określenia bliskoznaczne

        • odnaleźć w dowolnych źródłach informacje na temat filozofii epikurejskiej

        31.

        Stara bieda

        • sformułować główne myśli tekstu

        • omówić na podstawie tekstu różnice pomiędzy Polakami a reprezentantami innych nacji

        • wymienić funkcje narzekania

        • przedstawić zalety narzekania wymienione w tekście

        • wyjaśnić znaczenie rysunku umieszczonego w podręczniku w odniesieniu do treści tekstu

        • podjąć dyskusję na temat funkcji narzekania

        • wymienić inne stereotypy dotyczące Polaków

        32. i 33.

        Wobec śmierci

         

        (lektura obowiązkowa)

        • omówić treść trenów

        • określić rodzaj liryki, który reprezentują treny

        Tren VII:

        • wskazać adresatów utworu

         

        Tren VIII:

        • wskazać adresata utworu

        • wymienić cechy Urszulki przywołane przez podmiot liryczny

        Tren VII:

        • omówić funkcję zdrobnień w wierszu

        • wyjaśnić dwojakie znaczenie wyrazu skrzynka użytego w utworze

         

        Tren VIII:

        • wyjaśnić funkcję kontrastu pomiędzy ukazaniem domu przed śmiercią Urszulki i po tym wydarzeniu

        Tren VII:

        • omówić funkcję wykrzyknienia użytego w puencie utworu

        • omówić funkcję odwołania do ubioru dziecka

         

        wszystkie poznane treny:

        • porównać poznane utwory i wyrazić swoją opinię na temat zawartego w nich ładunku emocjonalnego

        • wskazać cechy wspólne poznanych trenów

        • omówić wybrany tekst kultury, w którym została przedstawiona strata bliskiej osoby, i porównać go z utworami Jana Kochanowskiego

        34.

        Co już wiemy o twórczości Jana Kochanowskiego?

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        35.

        Przeżywanie straty

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • wskazać narratora tekstu

        • scharakteryzować narratora tekstu

        • opisać sposób przeżywania żałoby przez narratora i jego mamę

        • omówić relacje pomiędzy bohaterami

        • zinterpretować sens zakończenia przywołanych fragmentów tekstu

        • porównać sposoby przeżywania żałoby przez bohaterów książki z tym przedstawionym w trenach Jana Kochanowskiego

        • wypowiedzieć się na temat przeżywania żałoby i sposobów kultywowania pamięci o zmarłych w innych kulturach

        36.

        Jak opisywać dzieła sztuki?

        • wymienić elementy, które powinien zawierać opis dzieła sztuki

        • zgromadzić informacje na temat opisywanego dzieła sztuki

        • określić temat obrazu

        • określić kompozycję dzieła

        • opisać kolorystykę i nastrój obrazu

        • wypowiedzieć się na temat proporcji dzieła

        • zredagować opis wskazanego obrazu

         

        37.

        Malarstwo

        • wymienić typy dzieł malarskich

        • rozróżnić najważniejsze typy dzieł malarskich

        • wymienić główne środki wyrazu dzieła malarskiego

        • wskazać główne środki wyrazu dzieła malarskiego na konkretnym przykładzie

        • wymienić kryteria, według których ocenia się obraz

        • ocenić obraz według podanych kryteriów

        • zrelacjonować wizytę w galerii lub muzeum

        38.

        Archaizmy

        • wymienić rodzaje archaizmów

        • zastąpić archaizmy wyrazami współczesnymi

        • wskazać archaizmy w podanych zdaniach

        • określić rodzaje podanych archaizmów

        • określić funkcję archaizmów w tekście stylizowanym

        • stworzyć tekst z archaizmami

         

        39.

        Części zdania i związki wyrazowe w zdaniu – przypomnienie wiadomości

        • wymienić części zdania

         

        • wskazać główne części zdania i je nazwać

        • wskazać zdania bezpodmiotowe

        • wskazać w zdaniach określenia i je nazwać

        • wypisać związki wyrazowe występujące w podanych zdaniach

        • ułożyć wypowiedzenia z różnymi częściami zdania

         

        40.

        Wypowiedzenia – przypomnienie wiadomości

        • wymienić rodzaje wypowiedzeń w zależności od celu wypowiedzi

        • wymienić rodzaje zdań w zależności od liczby orzeczeń

        • rozpoznać rodzaje wypowiedzeń w zależności od celu wypowiedzi

        • odróżnić zdanie od równoważnika zdania

        • rozpoznać rodzaje zdań w zależności od liczby orzeczeń

        • wskazać w tekście zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

        • wskazać w tekście zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

        • przekształcić zdanie w równoważnik zdania i odwrotnie

        • utworzyć zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

         

        41.

        Zdania złożone współrzędnie – przypomnienie wiadomości

        • wymienić rodzaje zdań złożonych współrzędnie

        • rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie

        • stosować poprawną interpunkcję w zdaniach złożonych współrzędnie

        • tworzyć wykresy zdań złożonych współrzędnie

        • tworzyć zdania złożone współrzędnie różnych typów

         

        42.

        Pisownia wyrazów wielką i małą literą – przypomnienie i uzupełnienie wiadomości

        • wymienić zasady pisowni wyrazów wielką literą

        • wymienić zasady pisowni wyrazów małą literą

        • uzupełnić tekst wyrazami zapisanymi od wielkiej i małej litery

        • wyjaśnić zasady pisowni wyrazów wielką i małą literą, odnosząc się do podanych przykładów

        • wyjaśnić zasadę pisowni wielką literą wyrazów w zwrotach grzecznościowych

        • zastosować zasadę pisowni wielką literą wyrazów w zwrotach grzecznościowych w samodzielnie zredagowanym tekście

         

        43.

        Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • posługiwać się pojęciami: renesans, sztuka renesansu, fraszka, tren, pieśń, wiersz sylabiczny, malarstwo, opis dzieła sztuki, archaizmy, wypowiedzenia, zdanie pojedyncze, zdanie złożone współrzędnie, zdanie złożone podrzędnie, równoważnik zdania, części zdania i związki wyrazowe w zdaniu

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        44.

        Relacje międzyludzkie

        • opisać obraz

        • wypowiedzieć się na temat postaci przedstawionych na obrazie

        • określić sytuację, w jakiej zostały przedstawione postaci

        • omówić kompozycję dzieła

        • nazwać typ autoportretu, który naśladuje artystka

        • wypowiedzieć się na temat funkcji mediów społecznościowych

        • podjąć dyskusję na temat estetyki selfie

        45.

        Porozumienie

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • określić rodzaje narracji

        • scharakteryzować głównego bohatera tekstu

        • przedstawić opinie Marka o rodzicach

        • porównać pierwszy i drugi wpis Marka oraz określić funkcję różnic między nimi

        • wskazać elementy stylu potocznego i języka młodzieży w treści bloga Marka

        • dokonać analizy rozmowy ojca z synem

        • dokonać analizy drugiego wpisu na blogu i wskazać środki, za pomocą których bohater buduje swój wizerunek

        • podjąć dyskusję na temat blogów młodzieżowych

        46.

        Trudy wychowania

         

        (lektura uzupełniająca)

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • omówić świat przedstawiony w dziele

        • scharakteryzować bohaterów fragmentów utworu

        • przedstawić rodzinę opisaną we fragmentach utworu

        • przedstawić opinie bohaterów na temat wychowywania dzieci

        • zinterpretować tytuł utworu

        • zinterpretować tytuł utworu w kontekście historycznym

        47.

        Każdy może być dobry – sens życia według Ebenezera Scrooge’a

         

        (lektura obowiązkowa)

        • określić rodzaj literacki utworu

        • wskazać w słowach Scrooge’a kierowanych do siostrzeńca wypowiedź ironiczną

        • wyjaśnić, kim jest główny bohater utworu i jak jego charakter uwidacznia się w wyglądzie

        • określić stosunek narratora do głównego bohatera tekstu

        • przedstawić wartości, którymi kierował się w życiu Scrooge, i wskazać te, których początkowo mu zabrakło

        • porównać Scrooge’a z jego siostrzeńcem na podstawie ich wypowiedzi

        • zinterpretować wskazany fragment utworu

        • opisać uczucia Scrooge’a w chwili, gdy odeszła od niego ukochana kobieta

        • napisać ogłoszenie, które zawiera informacje o wyglądzie postaci

        • zacytować sformułowania, dzięki którym narrator nawiązuje kontakt z czytelnikiem, i wyjaśnić, czemu służy taki zabieg

        • omówić sposób spotęgowania przez narratora wrażenia tajemnicy i niesamowitości w opisie wydarzeń przy drzwiach domu Scrooge’a

        48.

        Przemiana bohatera pod wpływem świąt

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wypowiedzieć się na temat symbolicznego przesłania, jakie dla ludzi wierzących niosą święta Bożego Narodzenia

        • opisać wybrane święta z przeszłości głównego bohatera

         

        • opisać, w jaki sposób w Opowieści wigilijnej zostało przedstawione Boże Narodzenie

        • określić stosunek Ebenezera Scrooge’a do świąt Bożego Narodzenia opisany na początku utworu

        • nazwać emocje towarzyszące Scrooge’owi w trakcie kolejnych podróży w czasie i przestrzeni

        • określić, co uświadomił sobie bohater podczas wizyty ostatniego ducha

        • przedstawić wcześniejsze relacje Ebenezera Scrooge’a z ludźmi i wyjaśnić, co stało się z osobami, które kochał

        • opisać realia społeczne, w których dorastała główna postać utworu

        • podać przykłady zachowań i decyzji bohatera, które pokazują jego wewnętrzną przemianę

        • wyjaśnić, do jakich powszechnych skojarzeń związanych z Bożym Narodzeniem odwołał się Charles Dickens

        • napisać wypracowanie na temat: „Czy – Twoim zdaniem – Ebenezer Scrooge wykorzystał swoją szansę, czy też jego przemiana była chwilowa?”

        • przygotować prezentację na temat symboliki świąt w kulturze popularnej

        49. i 50.

        Realizm i fantastyka w opowiadaniu Charlesa Dickensa

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić, w jaki sposób – oprócz bezpośrednich ocen i opisów – narrator charakteryzuje głównego bohatera opowiadania

        • opisać sposób przedstawienia duchów w utworze

        • udowodnić, że Scrooge jest typowym przykładem filistra

        • wyjaśnić, czemu miało służyć wprowadzenie do utworu elementów fantastycznych

        • omówić relacje między sferami realistyczną i fantastyczną w opowiadaniu

        • sporządzić spis problemów społecznych, które zostały zaprezentowane w Opowieści wigilijnej

        • przygotować mowę dla adwokata broniącego Ebenezera Scrooge’a, w której przekonuje on duchy świąt, by podjęły walkę o duszę tej postaci

        • wskazać różnice między światem współczesnym a tym przedstawionym w lekturze z uwzględnieniem warunków pracy, sytuacji dzieci i kobiet oraz problemu ubóstwa

        • przedstawić wiadomości o życiu w XIX-wiecznej Wielkiej Brytanii zdobyte dzięki lekturze Opowieści wigilijnej

        51.

        Podróż w czasy oświecenia

        • określić ramy czasowe oświecenia

        • wyjaśnić etymologię nazwy epoki

        • wymienić priorytety oświeceniowe

        • wyjaśnić, co służyło rozpowszechnianiu idei oświecenia w Europie

        • wymienić dzieła sztuki oświeceniowej

        • omówić specyfikę polskiego oświecenia

        • scharakteryzować sztukę oświecenia

        • omówić wybrane dzieło oświeceniowe

        • zaprezentować wybraną postać oświecenia

        52. i 53.

        Twórca i jego dzieło – Ignacy Krasicki

        • wymienić najważniejsze etapy życia Ignacego Krasickiego

        • omówić treść poznanych bajek

        • scharakteryzować twórczość poety

        • wskazać cechy gatunkowe w poznanych utworach

        • wyjaśnić sens alegorii użytych w bajkach

        • przedstawić morały poznanych bajek

        • wypowiedzieć się na temat udziału Ignacego Krasickiego w inicjatywach oświeceniowych

        • wypowiedzieć się na temat aktualności bajek poety

        • wskazać elementy światopoglądu oświeceniowego w bajkach Ignacego Krasickiego

        54.

        Co już wiemy o twórczości Ignacego Krasickiego?

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        55.

        Przemijanie

         

        (lektura obowiązkowa)

        • omówić treść wiersza

        • wskazać podmiot liryczny utworu

        • wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

        • omówić postawę podmiotu lirycznego wobec otaczającej go rzeczywistości

        • nazwać rodzaje rymów występujące w utworze

        • zinterpretować funkcję środków stylistycznych użytych w wierszu

        • zinterpretować sposób ukazania przemijania w wierszu

        • wskazać stały związek frazeologiczny użyty w wierszu i omówić jego funkcję

        • postawić tezę interpretacyjną

        • dokonać analizy obrazu miłości przedstawionego w utworze

        • omówić różne sposoby przedstawienia motywu przemijania w tekstach kultury

        56.

        Zrozumieć miłość

         

        (lektura obowiązkowa)

        • omówić treść fragmentu utworu

        • zapisać w punktach historię Małego Księcia i róży

        • wyjaśnić, jakie uczucia towarzyszyły Małemu Księciu w kontakcie z różą i jak one ewoluowały

        • wymienić konsekwencje oswojenia i wyjaśnić, co można dzięki niemu zyskać

        • wytłumaczyć, jak lis i Mały Książę rozumieli odpowiedzialność

        • wytłumaczyć, czym było motywowane zachowanie róży i co chciała ona dzięki niemu zyskać

        • opisać dwa rodzaje miłości: Małego Księcia do róży i róży do Małego Księcia

        • wyjaśnić, co według lisa oznacza słowo oswoić i dlaczego używa on tego określenia zamiast słów zaprzyjaźnić się, pokochać

        • wyjaśnić, jak Mały Książę dzięki naukom lisa zaczął postrzegać swoją relację z różą

        • wyjaśnić metaforyczne znaczenie ogrodu pełnego róż i scharakteryzować stosunek głównego bohatera do tych kwiatów przed rozmową z lisem oraz po niej

        • przedstawić swoje stanowisko na temat tego, w czym odpowiedzialność za drugiego człowieka przejawia się w codziennym życiu

        • napisać pracę popartą przykładami z utworów literackich i innych tekstów kultury na temat: „Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że miłość to uczucie paradoksalne, które przynosi szczęście i cierpienie?”

        • odszukać w podanych fragmentach tekstu zdania o charakterze sentencji i wskazać to, które najbardziej do niego przemawia

        57. i 58

        Mały Książę jako baśń i przypowieść

         

        (lektura obowiązkowa)

        • omówić treść utworu

        • zapisać w punktach wydarzenia przedstawione w tekście

        • określić rodzaj literacki utworu

        • wypowiedzieć się na temat narracji w utworze i jej wpływu na sposób przedstawienia świata

        • wskazać wydarzenia i sytuacje o charakterze baśniowym i realistycznym

        • wskazać w utworze cechy przypowieści

        • scharakteryzować tytułowego bohatera na podstawie opisu jego planety i reakcji na różne doświadczenia

        • przedstawić sytuację, w której znalazł się pilot krótko przed spotkaniem z Małym Księciem, i wyjaśnić, co ona może symbolizować

        • opisać przemianę wewnętrzną pilota

        • wyszukać w tekście fragmenty o charakterze aforyzmów

        • sformułować pytania, na które można odpowiedzieć aforyzmami z Małego Księcia

        • wskazać adresata książki Mały Książę i uzasadnić swoje zdanie

        • zinterpretować decyzję Małego Księcia o odejściu w kontekście rozważań nad wymową utworu

        • odczytać znaczenie motywu wody w Małym Księciu

        • wyjaśnić, dlaczego pilot wybrał się na poszukiwanie studni, choć ten pomysł wydawał mu się absurdalny

        • podjąć dyskusję na temat obecności zachowań, przedstawionych w utworze w świecie współczesnym

        59. Podróż Małego Księcia w poszukiwaniu...

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić, dlaczego Mały Książę wyruszył w podróż

        • omówić relację pomiędzy Małym Księciem a różą i przedstawić stan emocjonalny głównego bohatera w momencie rozstania

        • scharakteryzować mieszkańców poszczególnych planet

        • opisać sytuację, w której Mały Książę zaczyna rozumieć sens swojej wędrówki i relacji z różą

        • wyjaśnić, co symbolizują mieszkańcy poszczególnych planet

        • wytłumaczyć, czego Mały Książę dowiedział się o świecie dorosłych

        • wytłumaczyć, czym była podróż dla Małego Księcia i czego tak naprawdę poszukiwał bohater

        • sformułować listę przestróg, które należy mieć na uwadze, by nie podzielić losu mieszkańców przedstawionych planet

        • wyjaśnić, w jakim świetle zostały przedstawione wartości rządzące światem dorosłych i co o nich myśli główny bohater książki

        • zinterpretować symbolikę podróży w odniesieniu do poznanego utworu i w sensie ogólnym

        • zredagować subiektywny opis Ziemi

        • omówić sposoby przedstawienia relacji międzyludzkich w innych tekstach kultury

        • porównać utwór z jego ekranizacją w reżyserii Marka Osborne’a

        60.

        Wyobcowanie

        • omówić treść wiersza

        • scharakteryzować tytułową bohaterkę utworu

        • określić nastrój utworu

        • omówić stan psychiczny bohaterki

        • zinterpretować wskazany fragment

        • podjąć dyskusję na temat możliwości poznania samego siebie

        61.

        Jak przygotować wypowiedź argumentacyjną?

        • wymienić etapy przygotowywania wypowiedzi argumentacyjnej

        • odnaleźć tezę i argumenty w zaprezentowanym tekście

        • wskazać różne typy argumentów w podanym tekście

        • sformułować argumenty potwierdzające podaną tezę

        • stworzyć wypowiedź argumentacyjną

         

        62.

        Rzeźba

        • wymienić etapy rozwoju rzeźby

        • wskazać najważniejsze cechy rzeźby na poszczególnych etapach jej rozwoju

        • rozróżniać najważniejsze typy dzieł rzeźbiarskich ze względu na temat

        • omówić elementy języka rzeźby na przykładzie wybranego dzieła

        • ocenić dzieło sztuki według podanych kryteriów

        • wypowiedzieć swoją opinię na temat rzeźby abstrakcyjnej

        • przygotować prezentację na temat wybranego artysty

        • stworzyć pisemną recenzję wybranego dzieła sztuki

        63. i 64.

        Typy zdań złożonych podrzędnie

        • wymienić typy zdań złożonych podrzędnie

        • wskazać w wypowiedzeniu orzeczenia i rozdzielić zdania składowe

        • wskazać zdanie nadrzędne

        • sformułować pytania do zdań podrzędnych

        • określić typy zdań podrzędnych

        • przedstawić relację zdań na wykresie

         

        65.

        Zdania złożone podrzędnie z imiesłowowym równoważnikiem zdania

        • zdefiniować imiesłowowy równoważnik zdania

        • uzupełnić podane wypowiedzenia imiesłowowymi równoważnikami zdania

        • poprawić wypowiedzenia z błędnym użyciem imiesłowowych równoważników zdania

        • wymienić pytania, na jakie odpowiadają zdania podrzędne w podanych przykładach

        • wymienić warunki, jakie musi spełniać poprawnie skonstruowane wypowiedzenie z imiesłowowym równoważnikiem zdania

        • przedstawić relację zdań na wykresie

        • przekształcić podane wypowiedzenia tak, aby powstały imiesłowowe równoważniki zdania

         

        66.

        Mowa niezależna i mowa zależna

        • wyjaśnić różnice pomiędzy mową niezależną a mową zależną

        • wskazać w podanym tekście mowę niezależną i mowę zależną

        • przekształcić wypowiedzi w mowie zależnej na mowę niezależną i odwrotnie

        • przekształcić dowolny dialog na mowę zależną

        • zastosować w zapisie dialogu poprawną interpunkcję

        • zredagować tekst, w którym wypowiedzi bohaterów mają formę mowy zależnej

         

        67.

        Jak napisać streszczenie?

        • wymienić etapy pisania streszczenia

         

        • zastosować słownictwo przydatne przy pisaniu streszczenia

        • wskazać usterki w podanym streszczeniu

        • poprawić błędy w podanym streszczeniu

        • przygotować w punktach streszczenie ostatnio widzianego filmu

        • stworzyć streszczenie wybranego tekstu narracyjnego

         

        68.

        Zasady cytowania tekstów

        • przedstawić zasady cytowania tekstów

        • przedstawić zasady cytowania poezji

        • wymienić zasady tworzenia opisu bibliograficznego

        • uzupełnić podany tekst zawierający cytat odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi

        • stworzyć tekst zawierający cytaty

        • stworzyć opisy bibliograficzne cytowanych przez siebie źródeł

         

        69.

        Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • posługiwać się pojęciami: oświecenie, sztuka oświecenia, rzeźba, rymy męskie i żeńskie, alegoria, bohater dynamiczny, zdania złożone podrzędnie, zdania złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania, mowa zależna i niezależna, wypowiedź o charakterze argumentacyjnym

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        70.

        Człowieczeństwo

        • opisać, co widzi na obrazie

        • nazwać gesty namalowanych postaci

        • omówić kompozycję obrazu

        • zinterpretować funkcję gestów namalowanych postaci

        • zinterpretować przenikanie się kolorów i kształtów

        • zinterpretować tytuł dzieła w odniesieniu do źródła cytatu

        • podjąć dyskusję na temat sposobów przeciwdziałania dyskryminacji

        71.

        Odmienność

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • zaprezentować elementy świata przedstawionego

        • wskazać fantastyczne i realistyczne elementy świata przedstawionego

        • scharakteryzować bohaterów fragmentów tekstu

        • porównać postawy rodziców i rodzeństwa w stosunku do Barnaby’ego

        • wypowiedzieć się na temat ciężaru emocjonalnego słów matki

        • sformułować problem przedstawiony we fragmentach tekstu

        • wymienić przyczyny lęku przed innością

        • podjąć dyskusję na temat przyczyn spełniania oczekiwań innych ludzi

        • podjąć dyskusję na temat zalet i wad inności

        72.

        Podróż w czasy romantyzmu

        • określić ramy czasowe romantyzmu

        • przedstawić etymologię nazwy epoki

        • wymienić najważniejsze elementy światopoglądu romantycznego

        • wymienić cechy bohatera romantycznego

        • omówić najważniejsze cechy sztuki romantycznej

        • wymienić najważniejsze dzieła sztuki romantycznej

        • omówić wybrane dzieło sztuki w odniesieniu do światopoglądu romantycznego

        • przedstawić i omówić inne dzieła sztuki romantycznej

        73.

        Twórca i jego dzieło – Adam Mickiewicz

        • wymienić najważniejsze etapy życia Adama Mickiewicza

        • scharakteryzować twórczość poety

        • wskazać elementy romantyczne w twórczości Adama Mickiewicza

        • przedstawić informacje na temat życia społecznego poety

         

        74.

        Wina i kara

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić, do jakiej kategorii duchów należy Widmo

        • omówić sposób wywołania zjawy

        • ustalić, czego Widmo żąda od zgromadzonych wieśniaków

        • opisać reakcję Guślarza na widok upiora

        • wytłumaczyć, jaką rolę odgrywają i co symbolizują w utworze towarzyszące zjawie ptaki

        • wymienić cechy charakteru złego pana i zilustrować każdą z nich odpowiednim przykładem z opowieści ptaków

        • nazwać środki stylistyczne, dzięki którym zostały uwidocznione emocje Guślarza

        • wskazać w podanym fragmencie utworu wyrazy, które nie są używane we współczesnym języku polskim, i podać ich aktualne odpowiedniki

        • zinterpretować nauki moralne przekazane przez duchy

        • zabrać głos w dyskusji na temat: „Czy nauki moralne zawarte w utworze mają charakter uniwersalny?”

        • stworzyć uniwersalny kodeks postępowania

        • napisać opowiadanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych, w którym przedstawia (w trzeciej osobie) historię jednego z ptaków – kruka lub sowy

        • podać propozycje, kim mógłby być współcześnie zły pan

        • uzasadnić na podstawie dramatu Adama Mickiewicza i innych tekstów literackich słuszność stwierdzenia, że wina nie pozostaje bez kary

        75. i 76.

        Obrzęd dziadów w dramacie

         

        (lektura obowiązkowa)

        • określić czas akcji utworu

        • zapisać w punktach plan wydarzeń przedstawionych w dramacie Adama Mickiewicza

        • określić funkcję dziadów w życiu przedstawionej społeczności

        • scharakteryzować relację między światem żywych a światem zmarłych nawiązaną dzięki dziadom

        • wyjaśnić, jaką rolę w życiu gromady odgrywa Guślarz oraz co może oznaczać rozpalany przy nim ogień

        • wskazać elementy obyczajów ludowych w utworze

        • wyjaśnić, w jakim celu poeta wprowadził do dramatu duchy, które pojawiają się w czasie obrzędu

        • omówić światopogląd ludzi uczestniczących w dziadach

        • stworzyć notatkę na temat przyczyn fascynacji romantyków obrzędami ludowymi

        • porównać dziady z innymi znanymi obrzędami religijnymi

        77.

        Romantyczny dramat pełen zagadek

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wskazać wydarzenie, które zburzyło przewidziany porządek dziadów, i wyjaśnić, jak zareagowali na nie Guślarz oraz zebrany lud

        • wytłumaczyć, kim jest milcząca postać z zakończenia dramatu – zjawą czy żywym człowiekiem

        • opisać milczącego bohatera z zakończenia utworu i wyjaśnić, do którego świata należy ta postać – rzeczywistego czy nadprzyrodzonego

        • przedstawić genezę poszczególnych części Dziadów

        • zinterpretować motto utworu pochodzące z dramatu Williama Szekspira

        • wyjaśnić, jak rozumie zakończenie Dziadów cz. II

        • opracować własny pomysł na wystawienie wybranego fragmentu Dziadów cz. II na scenie i oddanie atmosfery dramatu

        • wyjaśnić, w jaki sposób dzięki dziadom teraźniejszość łączy się z przeszłością i przyszłością uczestników obrzędu

        • wskazać związki dramatu Adama Mickiewicza z obrazem Caspara Davida Friedricha Cmentarz w śniegu

        78. i 79.

        Wyobraźnia

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić znaczenie pojęć: ballada, realizm, fantastyka, punkt kulminacyjny, nauka moralna

        • omówić treść utworu

        • określić rodzaj literacki utworu

        • ustalić, jaką wiedzę na temat świata przedstawionego ma narrator

        • wskazać elementy realistyczne i fantastyczne w utworze

        • wskazać punkt kulminacyjny utworu

        • scharakteryzować bohaterów utworu

        • omówić stosunek narratora do przedstawionych zdarzeń

        • wyjaśnić sens nauki moralnej zawartej w utworze

        • wskazać cechy gatunkowe w utworze

        • podjąć dyskusję na temat nauki moralnej zawartej w balladzie

        • wypowiedzieć się na temat adaptacji filmowej Świtezianki

        80.

        Co już wiemy o twórczości Adama Mickiewicza?

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        81.

        Miłość w obliczu śmierci

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • określić rodzaj literacki utworu

        • wypowiedzieć się na temat narracji w utworze

        • scharakteryzować uczucie łączące bohaterów

        • omówić emocje bohaterów

        • zinterpretować tytuł książki

        • dokonać analizy sposobu, w jaki bohaterowie mówią o chorobie

        • podjąć dyskusję na temat sensu zaangażowania emocjonalnego w sytuacji, kiedy istnieje ryzyko utraty kochanej osoby

        82.

        Wyzwania

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyrazić swoimi słowami sens każdego poznanego aforyzmu

        • wskazać tematy, do których odnoszą się podane aforyzmy

        • omówić grę słów w poszczególnych aforyzmach

        • zinterpretować tytuł zbioru

        • ocenić aktualność aforyzmów Stanisława Jerzego Leca

        • omówić twórczość Małgorzaty Koniecznej

        83. i 84.

        Jak napisać rozprawkę?

        • wymienić etapy pisania rozprawki

        • przedstawić schematy pisania rozprawki

        • zastosować słownictwo przydatne przy pisaniu rozprawek

        • dopisać wstęp i zakończenie do podanego fragmentu rozprawki

        • wybrać spośród podanych argumentów te, które można wykorzystać do uzasadnienia wskazanej tezy

        • sformułować argumenty do podanego zagadnienia

        • sformułować argumenty i kontrargumenty do podanej tezy

        • stworzyć plan rozprawki na podstawie zaprezentowanej dyskusji

        • napisać rozprawkę

        • samodzielnie sformułować temat rozprawki

        • zgromadzić argumenty, korzystając z różnych źródeł

        85.

        Budowa słowotwórcza wyrazów

        • wskazać wyrazy podstawowe i pochodne

        • utworzyć wyrazy pochodne od podanych wyrazów podstawowych

        • wskazać wyrazy podstawowe dla podanych wyrazów pochodnych

        • wskazać formant w wyrazie pochodnym

        • wyjaśnić znaczenie podanych wyrazów pochodnych

        • wskazać oboczności w wyrazach

         

        86.

        Rodzaje formantów i ich funkcje

        • wskazać w podanych wyrazach formanty i nazwać ich typy

        • zbudować wyrazy z podanych par wyrazowych i wskazać wrostki

        • wymienić funkcje formantów

        • podzielić podane wyrazy na grupy na podstawie ich znaczenia

        • utworzyć wyrazy o różnych kategoriach znaczeniowych

         

        87.

        Przedrostki i przyrostki o kłopotliwej pisowni

        • omówić zasady pisowni przedrostków: z-, s-, ś-, wz-, bez-, nad-, ob-, od-, pod-, przed-, roz-, w-

        • omówić zasady pisowni przyrostków: -dzki, -dztwo, -cki, -ctwo

        • omówić zasady pisowni przyrostka -stwo

        • uzupełnić wyrazy odpowiednimi przedrostkami

        • uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi przedrostkami

        • utworzyć przymiotniki od podanych nazw miejscowości

        • uzupełnić podane wyrazy odpowiednimi przyrostkami

        • uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi przyrostkami

        • przekształcić podane wypowiedzi tak, aby użyć wyrazu z przyrostkiem o kłopotliwej pisowni

         

        88.

        Wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo. Wyrazy pokrewne

        • zdefiniować wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo

        • wskazać wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo

        • wskazać wyrazy należące do jednej rodziny

        • wskazać rdzenie w podanych grupach wyrazów

        • utworzyć rodzinę wyrazów

         

        89.

        Pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h – przypomnienie

        wiadomości

        • omówić zasady pisowni wyrazów z literami: ó, u, rz, ż, ch, h

        • uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi literami

        • wyjaśnić pisownię kłopotliwych liter w podanych wyrazach

        • wskazać nieporozumienia, do których może dojść w razie niepoprawnego zapisu kłopotliwych liter

        • stworzyć tekst z kłopotliwymi literami

         

        90.

        Wyrazy złożone

        • zdefiniować wyraz złożony

        • wskazać wśród podanych przykładów wyrazy złożone

        • utworzyć wyrazy złożone  z podanych wyrazów

        • wypisać wyrazy złożone z mapy Polski

        • poprawnie wymówić i odmienić podane wyrazy złożone

        • stworzyć tekst z wyrazami złożonymi

         

        91.

        Pisownia przymiotników złożonych

        • przedstawić zasady tworzenia przymiotników złożonych

        • przyporządkować przymiotniki złożone do odpowiednich ilustracji

        • wyjaśnić znaczenie podanych przymiotników złożonych

        • przekształcić zdania tak, aby zawierały przymiotniki złożone

        • utworzyć przymiotniki złożone od podanych nazw własnych

         

        92.

        Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • posługiwać się pojęciami: romantyzm, sztuka romantyzmu, dramat, ballada, aforyzm, ironia, wyraz podstawowy, wyraz pochodny, parafraza słowotwórcza, temat słowotwórczy, formant, rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo, przedrostki i przyrostki o trudnej pisowni, rozprawka

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        93.

        Dobro i zło

        • opisać, co widzi na obrazie

        • opisać kompozycję dzieła

        • wypowiedzieć się na temat sposobu ukazania postaci na obrazie

        • odnieść scenę na obrazie do opowieści biblijnej

        • omówić funkcję kolorystyki dzieła

        • odnieść wizerunek kobiety do tradycji biblijnej

        • odnaleźć konteksty i nawiązania do zaprezentowanego obrazu

        94.

        Pokusa

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • określić rodzaj narracji

        • scharakteryzować bohaterów tekstu

        • omówić rolę Iana w grze

        • opisać świat wirtualny z punktu widzenia Miki

        • wypowiedzieć się na temat popełniania zła na niby w świecie nierzeczywistym

        • podjąć dyskusję na temat zalet i wad gier komputerowych

        95.

        Altruizm

        • omówić treść fragmentów tekstu

         

        • wyliczyć fakty przedstawione przez Hannę Wieczorek

        • wskazać fragmenty tekstu, w których autorka zaprezentowała swoje zdanie bądź opinię innych

        • przedstawić kompozycję tekstu

        • wyjaśnić, czemu służy przedstawianie faktów i opinii

         

        • omówić funkcję tytułu tekstu

        • wskazać słowa klucze w tekście

         

        • podjąć dyskusję na temat przedstawiony we fragmentach artykułu

        96.

        Fatalna siła miłości

         

        (lektura obowiązkowa)

        • zapisać w punktach plan wydarzeń przedstawionych we wskazanym fragmencie dramatu Juliusza Słowackiego

        • określić sytuację życiową bohaterów realistycznych sceny 3 aktu I: Kirkora, Wdowy i jej córek

        • podać różne określenia charakteryzujące Alinę i Balladynę oraz przytoczyć fragmenty utworu potwierdzające ten wybór

        • wytłumaczyć, czym dla każdej z sióstr jest miłość

        • wyjaśnić rolę sił nadprzyrodzonych w wydarzeniach przedstawionych w dramacie

        • wyjaśnić, o czym świadczą odpowiedzi na pytania Kirkora udzielane przez Alinę i Balladynę

        • wskazać zabiegi artystyczne w scenie 1 aktu II, za pomocą których zostały uwidocznione silne emocje bohaterek

        • wymienić wątki miłosne zaprezentowane w utworze i nadać im tytuły

        • przedstawić wnioski na temat roli miłości w życiu człowieka, które można wysnuć na podstawie lektury Balladyny

        • dokonać analizy słów i postępowania obu sióstr

        • dokonać analizy losów wszystkich zakochanych bohaterów dramatu Juliusza Słowackiego i wyjaśnić, jaką cenę płaci każdy z nich za swoje zaangażowanie uczuciowe

        • napisać wypracowanie na temat: „Miłość – siła fatalna czy uczucie nadające sens życiu?”, w którym odwołuje się do różnych tekstów kultury

        • dokonać analizy plakatu zapowiadającego inscenizację Balladyny w reżyserii Artura Tyszkiewicza

        • sformułować na podstawie dramatu uniwersalne prawdy na temat ludzkiej psychiki

        • omówić nawiązania kulturowe obecne w utworze

        97.

        Fantastyka, ironia i tragizm w dramacie Juliusza Słowackiego

         

        (lektura obowiązkowa)

        • opisać świat fantastyczny przedstawiony w dramacie

        • wskazać sceny, w których przenikają się światy ziemski i nadprzyrodzony

        • wymienić cechy dramatu, które wpłynęły na to, że autor użył w jego podtytule pojęcia tragedia

        • zgromadzić informacje na temat dramatu romantycznego

        • udowodnić, że Balladyna ma cechy typowe dla gatunku literackiego, który reprezentuje

        • wyjaśnić, jakie znaczenie dla rozwoju akcji dramatu Juliusza Słowackiego ma ingerencja bohaterów fantastycznych

        • określić funkcję baśni i legend w dramacie

        • wskazać po jednym przykładzie sceny komicznej i tragicznej w utworze i wyjaśnić, jaki efekt wywołuje połączenie tych kategorii

        • wyjaśnić, na czym polega tragizm losów tytułowej bohaterki utworu

        • ustosunkować się do stwierdzenia, że w dramacie pojawia się ironia

        • wymyślić alternatywny rozwój akcji dramatu i zapisać przykładowy plan tych wydarzeń

        98. i 99.

        Dramat o władzy, winie i karze

         

        (lektura obowiązkowa)

        • wyjaśnić, kiedy rozgrywa się akcja dramatu i co o tym świadczy

        • przedstawić w punktach etapy dochodzenia Balladyny do władzy

        • omówić sposoby sprawowania władzy przez czterech królów wspomnianych w utworze Juliusza Słowackiego

        • wytłumaczyć, jaką królową chciała być Balladyna, i uzasadnić swoją odpowiedź odpowiednimi cytatami z ostatniej sceny dramatu

        • podać przykłady z dramatu ilustrujące wyrachowanie i niemoralne postępowanie tytułowej bohaterki

        • omówić zmiany, które zaszły w psychice Balladyny po dokonaniu pierwszej zbrodni

        • sformułować na podstawie losów Balladyny przestrogi, o których powinno się pamiętać w życiu

        • zestawić biblijną opowieść o Kainie i Ablu z historią przedstawioną w dramacie Juliusza Słowackiego

        • wyjaśnić, dlaczego Balladyna, mimo że uczciwie osądziła swoje zbrodnie, musiała zginąć

        • przedstawić na podstawie lektury Balladyny kilka uniwersalnych prawd o ludzkiej psychice

        • wyjaśnić, jaką rolę w utrzymywaniu ładu moralnego odgrywa w dramacie rzeczywistość nadprzyrodzona

        • zinterpretować sens słów Goplany o zemście natury

        100.

        Co już wiemy o twórczości Juliusza Słowackiego?

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        101.

        Mowa nienawiści

        • omówić treść fragmentów artykułu

        • opracować profil hejtera na podstawie tekstu

        • wskazać cechy świadczące o popularnonaukowym charakterze tekstu

        • dokonać analizy kompozycji tekstu, uwzględniając funkcję śródtytułów

        • wskazać na podstawie tekstu przyczyny zachowań mających u podstaw nietolerancję i ksenofobię

        • podjąć dyskusję na temat możliwości przeciwdziałania mowie nienawiści

        102.

        Etyka wypowiedzi, perswazja, manipulacja

        • wymienić zasady etyki językowej

        • omówić sposoby naruszania etyki językowej

        • wymienić cechy wypowiedzi perswazyjnej

        • wymienić cechy wypowiedzi manipulacyjnej

        • wskazać wypowiedzi zgodne i niezgodne z zasadami etyki słowa

        • wyjaśnić, na czym polega perswazyjny charakter wypowiedzi

        • wyjaśnić, na czym polega manipulacyjny charakter wypowiedzi

        • podać przykłady wypowiedzi perswazyjnych i manipulacyjnych

        • sformułować wypowiedź o wydźwięku negatywnym zgodną z zasadami etyki słowa

        • sformułować tekst perswazyjny i tekst manipulacyjny

         

        103.

        Środki perswazji i manipulacji w tekstach reklamowych

        • wymienić sposoby nakłaniania wykorzystywane w reklamach

        • podać przykłady sloganów reklamowych

        • dokonać analizy skuteczności wybranego sloganu reklamowego

        • dokonać analizy funkcji gry słów w podanych sloganach

        • dokonać analizy zabiegów perswazyjnych i manipulacyjnych zastosowanych w podanych reklamach

        • sformułować slogany reklamowe

        • podjąć dyskusję na temat funkcji fake newsów

        104.

        Jak przygotować przemówienie?

        • przedstawić etapy przygotowywania przemówienia

        • wymienić środki retoryczne

        • podać przykłady użycia środków retorycznych

        • dokonać analizy podanego przemówienia

        • porównać podane przemówienia i ocenić ich skuteczność

        • dokonać analizy niewerbalnych środków komunikacji

        • przygotować przemówienie

        • wygłosić przemówienie

         

        105.

        Treść i zakres znaczeniowy wyrazu

        • zdefiniować pojęcia: treść i zakres znaczeniowy wyrazu

        • podać definicje wyrazów uwzględniające elementy ich treści

        • uporządkować wyrazy od tego o najszerszym zakresie znaczeniowym do tego o zakresie najwęższym

        • skorygować wypowiedzi za pomocą wyrazów o szerszym zakresie znaczeniowym

        • dopisać do podanych wyrazów te o szerszym i węższym zakresie znaczeniowym

         

        106.

        Synonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne i homonimy

        • wyjaśnić znaczenie pojęć: synonim, antonim, wyraz wieloznaczny, homonim

        • wyjaśnić różnice pomiędzy wyrazami wieloznacznymi a homonimami

        • zastąpić podane wyrazy ich synonimami

        • podać antonimy do podanych wyrazów

        • wyjaśnić, na czym polega wieloznaczność podanych wyrazów

        • odróżnić homonimy od wyrazów wieloznacznych

        • podać różne znaczenia wskazanych wyrazów

         

        107.

        Fonetyka – przypomnienie i uzupełnienie wiadomości

        • przedstawić podział głosek

        • wymienić funkcje głoski i

        • przedstawić zasady akcentowania w języku polskim

        • podzielić słowa na głoski i sylaby

        • podać przykłady głosek miękkich, twardych, dźwięcznych, bezdźwięcznych, ustnych i nosowych

        • wskazać funkcje głoski i na podanych przykładach

         

        • odpowiednio akcentować wyrazy

         

        108.

        Rozbieżności między mową a pismem

        • przedstawić zasady, na jakich zachodzą upodobnienia fonetyczne

        • wskazać upodobnienia fonetyczne

        • wskazać różnice pomiędzy mową a pismem, odwołując się do przykładów

        • zaznaczyć strzałką kierunek upodobnienia

         

        • wytłumaczyć różnice pomiędzy mową a pismem, odwołując się do przykładów

         

        109.

        Pisownia wyrazów z ą, ę, om, em, on, en – przypomnienie

        i uzupełnienie wiadomości

        • wymienić zasady pisowni wyrazów z ą, ę, om, em, on, en

        • uzupełnić podane zdania odpowiednimi formami wyrazów

        • wyjaśnić zasady zapisu podanych wyrazów

        • poprawić błędy w podanym tekście

        • skorzystać ze słownika w razie wątpliwości związanych z poprawnym zapisem wyrazów

        • stworzyć tekst z poprawnie zapisanymi wyrazami z ą, ę, om, em, on, en

         

        110.

        Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • posługiwać się pojęciami: tragedia, tekst popularnonaukowy, tekst naukowy, artykuł, etyka wypowiedzi, perswazja, manipulacja, środki perswazji i manipulacji w reklamie, fonetyka, głoska, samogłoska, spółgłoska (miękka, twarda, dźwięczna, bezdźwięczna), głoska ustna i nosowa, upodobnienia pod względem dźwięczności (wsteczne, postępowe, międzywyrazowe, udźwięcznienie, ubezdźwięcznienie), sylaba, akcent i intonacja, synonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne, homonimy, przemówienie

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        111.

        Konflikty

        • opisać, co widzi na obrazie

        • omówić gesty osób przedstawionych na obrazie i ich usytuowanie względem siebie

        • zinterpretować funkcję kolorystyki zastosowanej przez artystkę

        • zinterpretować funkcję rekwizytu, który trzyma w ręku jedna z namalowanych postaci

        • zinterpretować funkcję zegarka widocznego na obrazie

        • przedstawić i omówić inne teksty kultury podejmujące temat konfliktów

        112.

        Sens wojny

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • określić rodzaj narracji

        • wypowiedzieć się na temat bohaterów fragmentów tekstu

        • omówić dwa sposoby mówienia o wojnie: Ruperta Brooke’a i pana Gaydona

        • odnieść temat wojny do sytuacji bohaterki utworu

        • wypowiedzieć się na temat opinii pana Gaydona na temat wojny

        • wyjaśnić znaczenie sformułowania o własnej wojnie użytego przez pana Gaydona

        • przedstawić różne sposoby zaprezentowania wojny w wybranych tekstach kultury

        113.

        Komizm charakterów

         

        (lektura obowiązkowa)

        • opisać sytuację przedstawioną we fragmentach aktu I utworu

        • podać przykłady dosadnych sformułowań użytych przez Cześnika w czasie kłótni z Rejentem

         

         

        • omówić zachowanie Rejenta podczas sprzeczki z Cześnikiem i wyjaśnić, o czym ono świadczy

        • uzasadnić stwierdzenie, że RaptusiewiczMilczek to nazwiska znaczące, odwołując się do fragmentów aktu I

        • wymienić cechy Rejenta ujawnione w scenie rozmowy z mularzami (murarzami)

        • zgromadzić informacje o Cześniku i Rejencie oraz uporządkować je od najogólniejszych do najbardziej szczegółowych

        • wyjaśnić, w jaki sposób Milczek traktuje prawo i innych ludzi

        • opisać i zinterpretować zachowanie Cześnika i Rejenta przedstawione w didaskaliach do sceny 11 aktu IV oraz wyjaśnić znaczenie tego fragmentu utworu dla zrozumienia postaw bohaterów w kolejnych scenach

        • scharakteryzować stryja Klary na podstawie jego wypowiedzi

        • porównać Cześnika i Rejenta

        • rozważyć, czy zgoda Cześnika i Rejenta będzie trwała

        • wyjaśnić, w jaki sposób Rejent i Cześnik pokrzyżowali sobie nawzajem plany i co byli w stanie poświęcić dla zemsty

        • podać przykłady przedstawienia motywu zemsty w innych tekstach kultury

        114.

        Komizm i humor w Zemście

         

        (lektura obowiązkowa)

        • podać przykłady sprzeczności między tym, co mówią postacie utworu, a tym, co robią lub sądzą o innych, i wyjaśnić, czemu służy ukazanie tych sprzeczności

        • wymienić cechy bohaterów wyśmiane w Zemście

        • wyjaśnić, co to jest karykatura oraz na czym polega karykaturalne przedstawienie Cześnika i Rejenta

        • ocenić, czy w scenie, w której Papkin pragnie złożyć śluby wierności Klarze, styl jego wypowiedzi pasuje do sytuacji

         

        • wyjaśnić, jaką rolę w życiu społecznym mogą odgrywać komik, komediopisarz i satyryk

        • wskazać podobieństwa i różnice pomiędzy poczuciem humoru w czasach Aleksandra Fredry i współcześnie

        • napisać wypracowanie na temat: „Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że wśród bohaterów Zemsty nie ma postaci jednoznacznie złych ani jednoznacznie pozytywnych?”

        • wyjaśnić, czym skutkuje wyśmianie pewnych cech

        115. i 116.

        Zemsta – komedia o polskim społeczeństwie

         

        (lektura obowiązkowa)

        • odnaleźć w utworze informacje dotyczące czasu i miejsca akcji oraz ocenić, czy mają one znaczenie dla jego wymowy i interpretacji

        • wskazać wątek główny i wątki poboczne

        • podzielić bohaterów utworu na pierwszoplanowych, drugoplanowych i epizodycznych

        • wyjaśnić, jaką rolę odgrywają w utworze bohaterowie epizodyczni

        • zinterpretować tytuł utworu w kontekście całej lektury i wyjaśnić, do czego doprowadziła tytułowa zemsta

        • sporządzić katalog głównych wad Polaków na podstawie zachowań wszystkich bohaterów utworu

        • wyjaśnić sens motta utworu

        • dokonać analizy zakończenia Zemsty i wyjaśnić, jakie przesłanie ono niesie

        • wytłumaczyć, do jakich postaw Aleksander Fredro chciał nakłonić Polaków

        • wskazać zjawiska krytykowane we współczesnych komediach filmowych o polskim społeczeństwie i wyjaśnić, na czym polega zawarty w nich humor

        • wytłumaczyć, w jaki sposób plakaty zamieszczone w podręczniku nawiązują do wymowy Zemsty

        • ocenić, czy diagnoza społeczna Aleksandra Fredry jest ponadczasowa

         

         

        • wskazać w utworze elementy kultury sarmackiej

        • porównać treść utworu z jego ekranizacją w reżyserii Andrzeja Wajdy

        117.

        Co wiemy o twórczości Aleksandra Fredry?

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        118.

        Konfrontacja

         

        (lektura uzupełniająca)

        • omówić treść fragmentów tekstu

        • scharakteryzować Alicję

        • omówić relacje pomiędzy Alicją a Klaudią

        • porównać reakcje bohaterów tekstu na zaistniałą sytuację

        • wyjaśnić przyczyny buntu Alicji wobec zaistniałej sytuacji

         

        • podjąć dyskusję na temat reakcji na niezależne od nas sytuacje

        119.

        Prostota

        • omówić treść wiersza

        • przedstawić relacje międzyludzkie i zasady obowiązujące w tytułowych prostych krajach

        • omówić stosunek podmiotu lirycznego do opisywanej rzeczywistości

        • zinterpretować metafory zawierające przymiotnik prosty

        • omówić funkcję pytań w poznanym wierszu

        • sformułować przesłanie wiersza

        • podjąć dyskusję na temat znaczenia i funkcji prostoty

        120.

        Jak napisać recenzję?

        • wymienić elementy recenzji

        • odróżnić recenzję od sprawozdania

        • selekcjonować informacje przydatne przy pisaniu recenzji

        • stworzyć plan recenzji

        • ocenić poszczególne elementy recenzji

        • napisać recenzję wybranego filmu

         

        121.

        Różne odmiany polszczyzny

        • wymienić odmiany polszczyzny zależne od odbiorcy i sytuacji

        • przedstawić cechy odmian języka: oficjalnej i nieoficjalnej

         

        • przedstawić cechy języka ogólnego i języka o ograniczonym zasięgu

        • uzupełnić tekst odpowiednimi wyrazami w zależności od kontekstu

        • wskazać wyrazy należące do polszczyzny oficjalnej i polszczyzny nieoficjalnej

        • wskazać słownictwo należące do języka ogólnego oraz języka o ograniczonym zasięgu

        • dostosować tekst do sytuacji komunikacyjnej

         

        122.

        Słownictwo o ograniczonym zasięgu

        • wymienić przykłady słów o ograniczonym zasięgu

        • tłumaczyć, czym są profesjonalizmy

        • rozpoznawać w tekście słowa o ograniczonym zasięgu, w tym profesjonalizmy

         

        • przekształcić tekst napisany w środowiskowej odmianie języka w tekst napisany językiem ogólnonarodowym

         

        123.

        Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

         

         

        • odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

        • posługiwać się pojęciami: komedia, komizm, różne odmiany polszczyzny, oficjalna odmiana języka, nieoficjalna odmiana języka, kolokwializmy, język ogólnonarodowy, słownictwo o ograniczonym zasięgu,  recenzja

        • wykorzystywać najważniejsze konteksty

        • wyciągać wnioski

        • przedstawiać własne stanowisko

        • poprawnie interpretować wymagany materiał

        • właściwie argumentować

        • uogólniać, podsumowywać i porównywać

        • wykorzystywać bogate konteksty

        • formułować i rozwiązywać problemy badawcze

        124.-126. Lektura uzupełniająca (do wyboru)